STICHTING ORANJEWOUD HISTORIE

GESCHIEDENIS VAN DE ALBERTINE AGNESSCHOOL

Wie met de lokale geschiedenis van deze omgeving kennis maakt, valt op dat dorpen als Oudeschoot, Mildam en De Knipe in de 17e en 18e eeuw hun eenvoudige schooltjes hadden en dat in Oranjewoud eerst in 1879 een dergelijke inrichting verrees.

HET JONGSTE DORP

Dat Oranjewoud het jongste dorp in de gemeente was verklaart dat pas in 1879 een school verrees

Toch is dat heel verklaarbaar. Oranjewoud is een der jongste dorpen in deze omgeving. Eerst in het begin van het midden van de 19e eeuw vormde zich hier een dorpskern met een dorpsgemeenschap. De bebouwing tussen Adema’s Wijk, op vroegere kaarten Bienema’s Wijk genoemd en de Rijksstraatweg stamt uit de 20ste eeuw, vooral na de eerste Wereldoorlog nam het aantal woningen hier verrassend snel toe.

Deze nieuwe dorpsgemeenschap had voor 1867 geen school, de kinderen moesten gebruik maken van die in de omliggende dorpen: Oudeschoot, Mildam en De Knipe. Ook bezochten sommige kinderen een bijzonder schooltje te Heerenveen. Dit schooltje ontstond, toen de vrijzinnigheid in de Nederlands Hervormde Kerk het te zeggen kreeg en de functies in de kerk bezette, daar konden niet alle leden zich mee verenigen. Eén van hun, L. Feitz, een leerlooier stichtte uit eigen middelen een bijzonder schooltje en een kerkgebouw.

Het onderwijzend personeel

Een overzicht van leraren en leraressen aan de Albertine Agnesschool in de loop der jaren.

Lees meer

Cissy van Marxsveldt

Setske de Haan, dochter van meester de Haan, werd later succesvol schrijfster. Onder het pseudoniem Cissy van Marxveldt vonden haar boeken gretig aftrek.

Lees meer

Meester Cor Hoekstra; Cork

Een van de ‘beroemdste’ meesters was wel Cor Hoekstra. Zijn cartoons tekende hij voor tal van gedrukt uitgaves, wereldwijd. Maar ook in de poeziealbums van zijn Wâldster leerlingen…

Lees meer

TIJDLIJN; VAN PLAN TOT REALISATIE

Van het eerste plan tot en met de realisatie, een periode van dertien jaar.
1867

Een groep ouders richt een verzoek aan de gemeente Schoterland om in Oranjewoud een school te mogen oprichten.

Namens een groep van 43 ouders richt de heer J.S. Brandsma, tuinman op Klein Jagtlust, een verzoek aan de gemeenteraad van Schoterland om een school te mogen stichten in Oranjewoud. De gemeente had er eerst wel oren naar, want op 29 oktober 1867 heeft de gemeente architect E. de Graaf rapport uitgebracht tot het aankopen en verbouwen van de woning, bewoond door Mintje de Vries te Oranjewoud, tot een schoolmeesterwoning.

Op 16 januari 1868 besluit de gemeenteraad van Schoterland echter geen school te bouwen te Oranjewoud.

1868

Gedeputeerde Staten van Friesland menen dat er wel plaats is voor een school. Gemeente Schoterland beschikt afwijzend.

Tegen dit besluit doen J.S. Brandsma en de 42 anderen een beroep aan de koning
1868

Minister van Binnenlands Zaken beschikt dat er wel een school moet komen. Gemeente Schoterland blijft weigeren.

Ze zeggen in hun adres aan de Koning dat er in Schoterland 11.548 inwoners zijn, 15 scholen, met 1.223 leerlingen en twee bijzondere scholen met 112 leerlingen.

Verder zeggen B&W dat de kosten van het onderwijs in1857 fl.3.660 en nu in 1869 is toegenomen tot fl.9.000 en dat zij het onverantwoord achten nog meer geld voor het onderwijs te besteden. De gemeente geeft echter wel toe dat Oranjewoud bij een toenemende bevolking wel als plaats voor een school geschikt is.

1869

Gedeputeerde Staten blijven aandringen op stichting school in Oranjewoud.

1871

Gemeente Schoterland weigert nog steeds.

De gemeente vraagt aan de koning om het gewijzigde besluit, van Gedeputeerde Staten van Friesland van 9 december 1869, een school te Oranjewoud te laten bouwen door Schoterland te vernietigen. En dit lukte, want op 3 januari 1871 lezen we dat de bouw van een school in Oranjewoud wegens verzet van de gemeente Schoterland niet door gaat. Maar met de tijd nam de tegenstand af.
1878

Gemeente Schoterland besluit toe te geven.

In 1879 besluit de gemeente Schoterland eindelijk dat er een school gebouwd kon worden in Oranjewoud en werd een begroting van fl.11.366,68 ingediend.
1879

Aanbesteding bouw van de school

De aanbesteding vond plaats op 15 april 1879. De aannemer die het werk mocht uitvoeren werd T. de Boer uit Munnikeburen. De bouwsom bedroeg fl.6.217,80 terwijl aan bergwerk fl. 514,– werd betaald.

De grond waarop de school moest worden gebouwd werd door de gemeente gekocht van mr. P. Heringa Cats voor het bedrag van fl.530.

1879

Eindelijk, school ``nr. 13” is in november 1879 gereed.

School “nr. 13” is in november 1879 gereed maar kan nog niet gebruikt worden omdat het er nog te vochtig is en dat is schadelijk voor de gezondheid van de leerlingen. Toch wilde men niet te lang wachten met de ingebruikname van de school. Daarom werd aan Jan van der Pol opgedragen de school droog te stoken. Hij is daar ongeveer anderhalve maand mee bezig geweest…
1880

Daadwerkelijk gebruik van de school op 2 februari 1880.

Op 2 februari 1880 openden zich de deuren voor de 70 leerlingen en het personeel en had de inwijding plaats onder aanwezigheid van diverse autoriteiten.