Op een winterse morgen vroeg in het nieuwe jaar kom ik op de koffie bij Lolke en Janny op de Prins Bernhardweg. De CD van Lolke is al een tijdje beschikbaar en in mijn bezit. Nieuwsgierig ga ik in gesprek over zijn bijzondere leven als muzikant en liedjesschrijver.
STICHTING ORANJEWOUD HISTORIE
Lolke Eyzenga
Kindertijd
Van moederszijde zijn er al generaties muzikanten in de familie, die regelmatig speelden op boerenbruiloften. Hij laat een oude ingewikkelde vioolciter zien, die vaak gebruikt werd in de familie en die je nu nog kunt vinden in landen als Oostenrijk. In Nederland zie je ze nog amper. Lolke blijkt een verzamelaar te zijn van dit soort bijzondere instrumenten. Hij straalt van plezier als hij het instrument laat zien en legt uit hoe het werkt en hoe je het moet bespelen.
Maar terug naar zijn jeugd. Hij vertelt hoe de kinderen mee moeten helpen in de drukke huishouding. Bij de afwas wordt er vrolijk gezongen, vaak canons. Hoe ingewikkelder hoe mooier. Lolke doet al snel mee. Anekdotisch is het verhaal dat zijn moeder later vaak vertelt aan eenieder die het maar horen wil: In de straat komt een straatmuzikant voorbij.
Eigentijds
Tijdens de wekelijkse kerkdiensten is Johan Koers vooral een gedegen organist. Zijn composities zijn duidelijk eigentijds. Dat betekent voor de gemiddelde luisteraar dat zijn werk, zoals een recensent in een vakblad beschrijft, “herhaald luisteren vraagt… zijn oeuvre is niet altijd even toegankelijk, maar beslist belangwekkend”.
Als klein jochie van drie staat Lolke te dansen in de deuropening. Hij kan niet stilstaan bij de muziek. Even later is zijn moeder hem kwijt: hij is achter de muziek aan. Dat zal hij zijn hele leven blijven doen. Was dit een voorteken van hoe zijn leven zou gaan verlopen?
Ouders, broers en zussen zitten bij het muziekkorps in Oudeschoot. Er wordt gespeeld op instrumenten van het corps. In het huis klinken o.a. hoorn, saxofoon en piston. Lolke speelt de tuba. Als de familie verhuist naar Heerenveen is dat een aderlating voor het muziekkorps in Oudeschoot. Eenmaal in Heerenveen woonachtig gaan ze met zijn allen naar muziekkorps Pro Rege. Daar waren ze blij met de aanwinst van de familie Eyzenga.
Puberteit in Heerenveen
Een andere oudere broer komt in de jaren 60 met rock en roll thuis. Aanvankelijk vinden zijn ouders het maar niets, maar dat verandert naarmate de tijd vordert. De kinderen daarentegen zijn dolenthousiast over de nieuwe rage. Lolke vindt het ook prachtig en hij leert zichzelf gitaar spelen, hij wil dat ook kunnen. Hij komt via de kerk, school en zijn muzikale contacten in een bandje en ze spelen songs van de Beatles en de Stones. Juist in die tijd gaat er een moderniseringsgolf door de kerken om de secularisering tegen te gaan en de jeugd te blijven binden. In kerken komen bandjes spelen en de muziek wordt losser. Zo ook het bandje van Lolke. Ze spelen in diverse kerkdiensten. Ze proberen binnen de gereformeerde kerk een jeugdhonk op te zetten. Dat lukt in Heremastate. Daar ontstaat al snel een bandje dat, ondanks de kerkelijke bezwaren, voor dansmuziek moet zorgen.
De tijd is rijp voor het zelf schrijven van liedjes. Naar de mode van die tijd maakt hij protestliederen en liefdesliederen à la Armand. Met dit repertoire doet hij mee met een talentenjacht in Harlingen. Naast de jury zijn leden van de band Spot ‘66 uit Joure onder de indruk van hem. Al gauw mag hij met ze meespelen. Er breken gouden tijden aan. De band trekt volle zalen op zaterdagavond en de volgende zondagochtend in de kerkdienst. Ze zijn immens populair en spelen door heel Noord-Nederland. In oktober 1970 stopt de band. In 1985 geven ze een reünie concert in Joure, de zaal is afgeladen vol met fans uit de oude tijden, waarvan sommigen hun kinderen meenamen om hen te laten horen hoe het in hun jeugd eraan toeging. Er is nog een interview te zien op you tube met de leden van de band bij de reünie in 2013: Reünie 2013, Spot ’66.
Het serieuze leven roept
Lolke zal een jaar of twintig bij meerdere werkgevers in dienst zijn en vervolgens nog ongeveer net zo lang als ZZP’er administratieve- en financiële diensten verlenen. Maar de muziek blijft trekken. Rond 1980 komt hij in zijn stamcafé regelmatig een muziekleraar tegen, die ook in een dixieland band speelt. Hij vraagt Lolke om als bassist mee te komen spelen. Zo speelt hij twintig jaar met heel veel plezier contrabas in de jazzscene. Hij houdt er een gehoorbeschadiging aan over, wat hem niet belemmert om met veel plezier op die tijd terug te kijken.
Naast de jazzband blijft de folkmuziek ook trekken. Met oude makkers speelt hij sinds 2000 in een folkbandje. Engels, Iers, Schots, ze gaan ervoor. Lolke blijft daarvoor liedjes schrijven, die hij al spelend samen met zijn mede-bandleden arrangeert.
Bijzondere concerten
Terugkijkend herinnert Lolke zich enkele speciale en bijzondere optredens. Zoals met Spot ’66 op een feest in Groningen waar de studenten met de pet rondgingen om het nachtelijke concert nog wat langer te laten duren.
En die keer in Ierland waar hij alleen met een gitaar voor een volle zaal zong en speelde. Zou het publiek in de gaten hebben gehad dat hij nerveus was? Hoe dan ook, ze zongen zachtjes mee. Of die keer dat hij met de jazzband op een zeer sjiek feest in een groot huis op een drijvend podium in de vijver speelde en waar ze terug keerden met een kofferbak vol aangebroken flessen drank. Hij vertelt er met humor over.
Maar een bijzondere herinnering heeft hij aan een avond in Seoul, waar hij met een pianospelende collega een café vol met Koreanen op de kop zette met hun muziek. Er was bij toeval een piano en er lag een gitaar onder, dus konden ze het niet laten en speelden.
Dat hebben ze geweten daar, die avond in Seoul. Want, geeft Lolke aan: wat is nou een leven zonder muziek?
Opleiding
Lolke leerde zichzelf spelen op diverse instrumenten. In de loop van zijn leven zijn dat de tuba, ukelele, gitaar, contrabas, mondharmonica, altblokfluit, viool en zang. Hij is een muzikale duizendpoot, die het spelen bewonderenswaardig gemakkelijk afgaat. Zonder les, alles op zijn gehoor, een autodidact pur sang. Alleen voor de viool neemt hij op latere leeftijd nog een paar jaar les.
Hoe hij het doet? Volgens eigen zeggen: hij luistert, herkent de akkoorden, melodieën en al proberend maakt hij zich het muziekstuk eigen. Eenmaal in zijn hoofd gaat het er niet meer uit. Hij kan honderden songs uit zijn hoofd spelen, inclusief akkoordenschema’s en teksten. Uiteindelijk leert hij ook muziek noteren en kan hij zijn eigen gemaakte songs vastleggen. Spelen blijft hij altijd uit het hoofd doen, tot op de dag van vandaag.
Mighty Fly
Het resultaat van de eerste aangeleverde song is een groot succes. Beide heren zijn er dik tevreden over. Dat smaakt naar meer. Zo wordt het mogelijk om uiteindelijk zestien songs bij elkaar op CD te zetten. Nu nog een naam voor de CD. Tja, ze zijn neven, dat zijn vliegen in het Nederlands en fly in het Engels. Hun samenwerking is machtig gebleken. Zie hier de naam: Mighty Fly. Lolke maakt zelf de tekening voor de voorkant: twee vliegen. De overige afbeeldingen zijn een distel, een spin en zwaluwen die de vliegen kunnen opeten. Ze hebben samen lol over de symboliek die erin zit.
Van de zestien nummers zijn er tien in het Engels en zes in het Fries. Er staan prachtige luisterliedjes op, die een tipje van de persoonlijke wereld van Lolke oplichten maar ook maatschappijkritisch en reflecterend over het leven zijn. Het is folkmusic in pure vorm. Rustig en kalm, maar met aandacht voor de tekst en de boodschap.
De toekomst
Hij wordt wakker en de complete song zit al in zijn hoofd. Het enige wat hij dan nog moet doen is noteren.
Soms zijn er ook flarden, een refrein, een bouwsteen. Daar gaat hij dan mee aan de slag. Soms zijn de woorden er het eerst en volgt de melodie. Soms is er een melodie en volgen de woorden. Het kan heel hard werken zijn, maar dat is lang niet altijd het geval. Hij haalt Paul McCartney aan die eens in een interview gezegd heeft dat Yesterday er op een ochtend toen hij wakker werd zomaar was. Lolke geeft aan dat hij dat herkent. Dat zijn vaak de beste songs. Waar ze vandaan komen? Hij heeft geen idee. Vindt dat ook niet zo interessant. Het is er en hij moet er iets mee, dat is een ding wat zeker is. Dus zit hij vele uren boven op zijn studeerkamer, te spelen en te schrijven. Dus maakt hij muziek zo vaak als het kan en het lichamelijk mogelijk is. De long-covid heeft hem ook geraakt, dat gaf even een behoorlijke dip. Gelukkig is hij aan de beterende hand en is hij inmiddels weer aan het werk gegaan.
Bijzonder zoals een talent zich door een leven heen blijft manifesteren en iedere keer weer terugkomt.
Nieuw werk
Er is nieuw werk in de maak. Er zijn plannen voor een tweede CD. Dit keer alleen met Friese liedjes. Want een Fries is hij, in hart en nieren. Een pacifist van het eerste uur, hij komt op voor vrouwenrechten, is een feminist, voorvechter van gelijke rechten. Hij heeft de wereld iets te vertellen en komt in opstand tegen onrecht. Tegelijkertijd zegt zijn Friese aard: “Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.“ Misschien komt dat wat hem drijft wel het beste naar voren in zijn song Fan Frede Ryk:
As’t der gjin minsken binnen fan it gelyk
Dan soe it samar wȇze kinne:
Us wrâld fan frede ryk.
Voor wie belangstelling heeft en de muziek wil horen is het mogelijk om een CD te kopen zolang de voorraad strekt. Om de kosten hoef je het niet te laten. Lolke hoeft er geen winst op te maken, geeft hij aan. Voor € 10,– kun je er eentje kopen. Op te vragen via e-mail: l.eyzenga@planet.nl.