STICHTING ORANJEWOUD HISTORIE
In de Jaren vijftig en zestig was er sprake van een redelijke grote woningnood. Hierdoor ontstonden op diverse plaatsen bij bestaande woningen een tijdelijk “noodverblijf” veelal bestaande uit voormalige directieketen, salonwagens en zelfs omgebouwde bussen en treinstellen.
Op deze pagina een opsomming van de noodwoningen die in Oranjewoud – met name in de Heidelaan – destijds in een behoefte hebben voorzien.
In Oranjewoud werden in die tijd veel ‘noodwoningen’ op eigen erf gebouwd. Op de Heidelaan met de grote kavels was er ruimte genoeg. Veel bewoners plaatsten dan ook een houten bouwsel (nu ‘Chalets’!) op hun erf waarmee men kon voorzien in tijdelijke woonruimte.
De woningen die als tijdelijk “noodverblijf” dienden, bestonden veelal uit eigen bouwsels, voormalige directieketen, salonwagens en zelfs een omgebouwde Zuid-westhoekbus en een heus treinstel werd als woonruimte ingericht.
Verspreid over de gehele lengte van de Heidelaan hebben er in genoemde periode circa 14 noodwoningen gestaan.
Het erf van de fam. Post (later camping Post) bood plaats aan maar liefst acht noodwoningen, een ‘conglomeraat’ schreef de krant destijds…
Achter de woning van de fam B. Maat is in 1955 een noodwoning (een gedemonteerd vakantiehuisje) geplaatst. Deze tijdelijke woning, genaamd “Boschzicht” werd opgebouwd c.q. gemonteerd door de zoon van de fam. Maat, Johannes hij was timmerman, o.a in dienst bij timmerbedrijf Brouwer in Oranjewoud. De woning werd geplaatst voor de dochter Aaltje, gehuwd met Jan Klijnstra zij hebben er tot 1964 gewoond en zijn toen verhuisd naar de helft van een dubbele woning aan de Gedempte Molenwijk. (het doodlopende gedeelte aan de westkant)
Vervolgens trok de tweede dochter Trientsje gehuwd met Engbertus (Eppie) Hofma in deze tijdelijke noodwoning. Engbertus was werkzaam als tekenaar bij het toenmalig PEB te Leeuwarden. Daarnaast ook bekend, naast zijn beroemde broer, als voetballer bij Heerenveen. Veel Oranjewoudsters herinneren zich Trienstje als badjuffrouw in het toenmalige zwembad langs de rijksweg te Oranjewoud. Op een gegeven moment konden zij een nieuwe huurwoning aan de Amelandlaan op de Akkers betrekken. Daarna heeft de noodwoning geen dienst meer gedaan.
Op de voormalige camping Post aan de noordzijden was een strook grond beschikbaar voor een zestal noodvoorzieningen. Deze noodwoningen en/of salonwagens hadden geen aansluiting op het waternet. Halverwege het pad voor de woningen langs was een watertappunt aanwezig. De verwarming bestond voornamelijk uit oliekachels.
De grond waarop de woningen stonden werd dus gehuurd van de fam. Post. De woningen zelf waren eigendom van de bewoners en werden bij verhuizing doorverkocht of verwijderd en kwam er weer een andere tijdelijke voorziening voor in de plaats. Dit wonen op camping Post heeft plaatsgevonden in een tijdsbestek van circa tien jaar (van 1955 tot 1965). In die periode heerste er in Heerenveen grote woningnood.
Naast de woning van de familie Post heeft, aan de zuidzijde circa vijf jaar lang een salonwagen gestaan. Deze salonwagen werd bewoond door het echtpaar Barteld en Gré Post. Barteld zat in het grondverzet en had eerder met de salonwagen bij Lemmer gestaan. Toentertijd was hij werkzaam als grondwerker in de Noord-Oost polder. Hij had o.a. de hobby om miniatuur molens te bouwen. Zo staat er op de foto een molen van zijn hand voor de woning van de familie Post. Deze molen is door Barteld ergens in 1965 in elkaar geknutseld.
Appelhof
In de zestiger jaren werden er nieuwe huurwoningen gebouwd in het gebied tussen de Altenalaan en de Rijksweg. Deze nieuwe buurt werd Appelhof genoemd. Een zeer welkome aanvulling op het woningaanbod want in deze nieuwe wijk konden ook enkele bewoners uit de noodwoningen een comfortabel woning, voorzien van alle gemakken betrekken.
(de woningen zijn vanaf de Heidelaan genummerd van 5.1 t/m 5.6)
Kuindersma – Dhr. Kuindersma was technisch medewerker in de garage van de rijkspolitie (marechaussee kazerne aan de burg. Falkenaweg). Later verhuist naar de Kon. Wilhelminaweg te Oranjewoud.
1963 Jappie de Zee – Jappie was in de tijd dat hij in de salonwagen woonde werkzaam als machinist bij fa. Waterlander in Heerenveen. Later had hij een tabakswinkel in Joure
De laatste bewoners van de salonwagen op nr. 1 waren Klaas en Tjitske Boot, beide werkzaam in ziekenhuis De Tjongerschans als verpleegkundige.
Mogelijk is de salonwagen verplaatst op camping Post, want uit overleg met Johan Koers (buurman van Post) heeft de bekende Schaatser Hans van Helden ook nog in deze salonwagen gewoond.
Van 25-05-1955 tot 04-06-1958 Siemen de Roo, hij was manufacturier, later verhuisd naar de Korflaan te Heerenveen.
Van 21-08-1958 tot 02-03-1961 Thomas van der Wolf
Van 30-03-1961 tot 08-04-1961 Siebregje, echtgenote van Klaas Otter
Van 08-04-1961 tot 25-07-1963 Klaas Otter
Van 31-05-1963 tot 31-05- 1966 Harry Drost – Drost heeft er zelf een schuur annex bijkeuken aangebouwd, zodat je niet meer ‘buiten om’ hoefde bij een bezoek aan het ‘húske’ en was er geen wind waardoor bij het openen van de deur deze de woning in woei. Hij heeft de woning samen met zijn schoonvader afgebroken in 1966 en verkocht aan een boer te Oostervierdeparten (nabij Noordwolde). Deze boer maakte plaats voor zijn zoon op de boerderij en liet een nieuwe woning bouwen en had tijdelijk onderdak nodig. De noodwoning werd op het erf van de boerderij weer in elkaar gezet.
Dochter Gea is hier geboren. In 1966 verhuisde de fam. Drost naar Appelhof 70.
In het begin stond hier op 5.3 een salonwagen, bewoond door de familie Huitema.
Na de salonwagen werd er een directiekeet geplaatst. Deze keet stond aan de Thialfweg en werd aldaar bewoond door de fam. van Stralen.
Van 01-11-1962 tot 14-04-1964 Lieuwe Cnossen. De fam. Cnossen verhuist naar een bungalow aan de Beyma Thoe Kingmaweg te Heerenveen.
Van 26-05-1956 tot 21-12-1959 Keimpe van der Wal, hij was werkzaam bij de reinigingsdienst te Heerenveen.
Van 22-12-1959 tot 29-07-1966 Albert de Vries. Werkzaam als landmeter bij het kadaster.
Van 22-08-1956 tot 19-10-1961 Roelof de Jong
Van 07-07-1961 tot 25-05-1967 Hendrik van der Berg. Van der Berg was werkzaam bij de Waterleiding Maatschappij te Leeuwarden en reisde elke dag met de trein naar Leeuwarden op en neer met een vast groepje, waaronder Wietze Hakze, die werkte bij de administratie van vliegbasis Leeuwarden.
Van 19-05-1956 tot 21-01-1960 Rinke Kerstma. De fam. Kerstma is verhuisd naar een flatwoning aan het burgemeester Kuperusplein.
Van 05-02-1960 tot 04-10-1964 Bauke en Wiepie Brouwer – Bauke was werkzaam bij Batavus en woonde met zijn vrouw Wiepie tijdelijk in de noodwoning. In 1964 werd verhuisd naar de Brouwerslaan nr. 35. Daar hebben Bauke en Wiepie drie kinderen gekregen, Wolter, Wietze en Jannie (zie reportage in de Wâldknyn van jaargang 11, editie 2, 2021).
In de zomer van 2021 schreef Ingrid Struijk voor de Wâldknyn een mooi artikel over de toen 86-jarige Bauke Brouwer met als titel ‘Krasse Knar op Harley Davidson’.
Eén van de bewoners die een redelijke periode in een noodwoning op camping Post heeft gewoond is de voor velen de bekende schaatser Hans van Helden. Zijn verblijf op camping Post maakte het mogelijk dat hij op de nabijgelegen ijsbaan van Thialf kon trainen. Hans was een kleurrijk persoon, altijd in voor een goede grap. Hij zorgde vaak voor reuring op de camping. Maar bovenal, een hele goed schaatser.
In de winter van 1974 zorgde de buurt voor een spontane huldiging voor Hans van Helden.
De noodwoning op 7.1 bestond uit een verbouwde “Zuid West Hoek” bus. Deze uiteraard aan de binnenkant verbouwde bus werd bewoond door het echtpaar Koos en Bartje Akkerman. In de vijftiger jaren vertrokken zij naar de nieuw gebouwde flatwoning in “De Vlinderbuurt” in Heerenveen.
De tweede noodwoning, nr. 7.2 werd bewoond door Anne Post. Hij verhuist later naar Tjalleberd.
Daarna heeft Riekele Heida (broer van Klaas Heida, de petroleumboer) er een poos gewoond. Riekele is later verhuisd naar een dubbele woning aan de Kon. Julianaweg, vlak bij het Tolhuis (tegenover Wouda).
Als laatste hebben Barteld en Gré Post op nummer 7.2 gewoond. Zij hadden inmiddels de salonwagen, waarmee zij op camping Post stonden, verkocht. Ze verhuizen vervolgens naar een bejaardenwoning aan de Tureluurstraat te Heerenveen (zij waren aldaar de eerste bewoners).
Hier stond een fraaie noodwoning met een al even fraaie Italiaanse naam op de gevel ‘Sol i Sombra’.
In deze noodwoning heeft van 11-02-1966 tot 8-07-1965 Harm Bakker gewoond.
Daarna van 24-10-1966 tot 4-11-1975 de weduwe Antje Bakker. Haar man, Jan Hofstra, was in 1962 overleden. Haar dochter Gretha is getrouwd met Dries Aberson en zij gingen wonen aan de Kon. Wilhelminaweg, niet ver van de oprit naar de Nijdam schaatsenfabriek.
De noodwoning op 17.1 bestond uit een aangepaste treinwagon (een voormalige goederenwagen). Op dit treinstel stond de toepasselijke naam ‘Letter Better’. Hier woonde juffrouw van Vliet. Zij had de leuke bijnaam, ‘juffrouw kucheltsje’. Ze werd hier door de jeugd soms wel mee geplaagd en werd dan erg boos tot hilariteit van de jeugd. Waarschijnlijk was ze erg ‘koudbloedig’ want wanneer je er binnen kwam was het om ’te smoren’ vertelde één van de geïnterviewden die langs kwam met de actie ‘Kwartje voor Bartje’.
Nummer 17.2 op perceel Heidelaan 17 was een salonwagen. Hier woonden Evert en Ankie Biliam. In de strenge winter van 1962-63 hebben zij een tijdje bij de ouders aan de Rottummerweg gewoond. Toen ze na verloop van tijd terugkwamen, bleek de waterleiding door de vorst te zijn gesprongen en stond de salonwagen vol water, met alle schade van dien.
Op deze locatie, ten tijde dat de familie Dikkerboom hier woonde, ook en tijdelijke voorziening gestaan. Het betreft een soort van ‘Pipowagen’. Rond 1960 heeft deze wagen een half jaar op het erf gestaan en werd bewoond door Jopie Bakker en Annemarie Koehoorn.
Op nr. 31 stond in de periode dat Ten Hoeve hier woonde, ook een noodwoning op het erf. De laatste van totaal 14 noodwoningen aan de Heidelaan.
Deze zelfgebouwde noodwoning werd bewoond door klokken- en horlogemaker Jan Wiegersma.