Stelpboerderij met in de voorgevel een middenrisaliet die hoger doorloopt en in het dak grijpt. Pernanten gaan via hardstenen hoekstukken over in dakrand. Houten geprofileerde daklijst. Friese pan.
Gegevens bouw
Monumentenlijst Gemeente Heerenveen
Bouwjaar: 1875
Architect: J.J. Douma, Leeuwarden
Nijskjirrich
Van Brouwershaven naar piekfijn Semper Virens
We wandelen, rijden of fietsen er allemaal wel eens langs. De afgelopen jaren heeft de boerderij aan de Prins Bernhardweg nr. 31 veel bekijks opgeleverd. Al sinds de verbouwing in 2017 stond deze buitenplaats op mijn verlanglijstje om nog eens een artikel aan te wagen. Voor ik het wist was het zover: ik stond voor de oprijlaan, belde aan en het hek ging open. De enthousiaste en trotse eigenaren Laurenz en Natasja stonden mij te woord.
Even voorstellen:
Natasja Smits is achtenveertig jaar, komt uit Noord-Limburg en woont sinds twaalf jaar in Heerenveen. Laurenz Roelevink is negenenveertig, komt oorspronkelijk uit Friesland, maar is toen hij twee was samen met zijn ouders verhuisd naar Amsterdam. Daar is hij opgegroeid en toen hij zeventien was is hij hier weer met zijn ouders komen wonen, in de Heidelaan. Voor Laurenz en Natasja in Oranjewoud neerstreken hebben ze in verschillende huizen in Heerenveen gewoond. Samen hebben ze een zoontje: Mats van negen jaar, en Laurenz nog een dochter, Britt, van veertien jaar oud. Zij woont bij haar moeder in Assen maar eens per twee weken is zij bij het gezin in Oranjewoud.
Verder zijn er nog de huisdieren: Boy en nog twee katten genaamd Wolke en Twirre. Al hun katten krijgen een naam die te maken heeft met het weer. Laurenz vindt meteorologie en alles daaromheen reuze interessant. Zo hebben ze ook al een Twister en een Donder gehad.
Beschermd dorpsgezicht
Toen Mats in 2012 werd geboren beseften ze dat ze graag in een kindvriendelijke buurt wilden wonen. Hun voorkeur ging uit naar een woning in Oranjewoud, aangezien Laurenz daar goede herinneringen heeft. In 2017 gingen zij samen een kijkje nemen bij een bijzonder optrekje genaamd ‘Semper Virens’. Ze stonden eerst in dubio of ze het huis wel wilden kopen, het was immers een beschermd dorpsgezicht. Daardoor hebben ze lang getwijfeld of dat wel aan hun wensen zou kunnen voldoen. Ook omdat zij wisten dat zodra je een beschermd dorpsgezicht koopt je altijd met voorwaarden van de desbetreffende gemeente zit. Maar wat hen vooral meteen aansprak was de 9000 meter grond. ,, We zijn ook wel bezig geweest om te kijken bij het bos, maar we wilden wel erg graag een beetje in de bebouwde kom wonen. Omdat het een beschermd dorpsgezicht is moesten we goed nadenken over hoe we het vorm wilden geven,’’ aldus Laurenz.
Rijke geschiedenis
Justinus S.G Junckema van Burmania Regers, lid van de Raad van State in Den Haag en Brussel, stichtte er omstreeks 1815 een buitenverblijf genaamd ‘Nieuw Tuwinga’. In 1833 werd het buiten door de erfgenamen van de baron van Burmania Rengers aan Seerp Brouwer verkocht. Het buitenverblijf hoorde bij Landgoed Ontwijk, dat in 1846 werd gesplitst. Brouwer was geneesheer en werd later zelfs hoogleraar wis- en natuurkunde te Groningen. Hij zocht een plek om van het buitenleven te genieten en stuitte eigenlijk helemaal niet toevallig op de buitenplaats. Hij was namelijk getrouwd met Sjuwke Cats, een volle nicht van Sjuwke Oosting-Cats van Landgoed Oranjestein. Wat veel mensen niet weten is dat het weiland tegenover de boerderij vroeger een overtuin was die bij de buitenplaats hoorde. Die overtuin was ook ontworpen door L.P. Roodbaard, net als de tuin van Oranjestein. Deze combinatie samen noemde hij Brouwershave (met een knipoog naar het Zeeuwse stadje). De overtuin lag ten zuiden van de weg. Nadat hij in 1835 ontslag had genomen wijdde hij zich aan de verfraaiing van zijn bezit. Zo liet hij samen met zijn buurman Jonkheer Engelen, eigenaar van Landgoed Ontwijk, de tuinen bundelen. Met het gebruiken van beide tuinen kon een uitgestrekte tuin worden gerealiseerd. Roodbaard maakte – zoals hij dat altijd deed – excentrieke ontwerpen waarbij hij het smalle tuingedeelte van Ontwijk met het bredere terrein van Brouwershave tot één geheel wist te brengen. In 1865 werd de boerderij verkocht aan Pieter Heringa Cats van Klein Jagtlust. Cats liet het in 1875 afbreken en op 1 augustus dat jaar werd de eerste steen gelegd van de nieuwe boerderij genaamd ‘Semper Virens’. Deze boerderij werd door de bekende Leeuwarder architect J.I. Douma in neoclassicistische stijl ontworpen. De eerste pachter van deze boerderij was Auke Getzes Speerstra. Heringa Cats overleed in 1880 en Johannes Bieruma Oosting was zijn erfgenaam en werd als nieuwe eigenaar aangewezen. In 1903 komt er een nieuwe pachter, Jacob Jans Brandenburg. Later erft Jonkvrouw Charlotte Cornelia van Sminia uit Den Haag de boerderij, maar in 1981 verkoopt zij de boerderij aan de gemeente Heerenveen. In datzelfde jaar verkoopt de gemeente de boerderij aan Piet ten Hage, die samen met zijn vrouw een schoonmaakbedrijf runde. In 1997 werd Arend Smilde van Smilde Onroerend Goed B.V. de nieuwe eigenaar. Totdat hij het in 2017 verkocht aan Laurenz en Natasja.
De lange verbouwing
Wat Laurenz en Natasja vooral opviel was dat het een hele grote boerderij was met allerlei hokjes. Zo zaten er in de hal liefst veertien deuren. November 2020 konden zij- na twee jaar verbouwen – eindelijk hun stulpje betrekken. Het kostte zo veel tijd omdat de gehele boerderij is gesloopt, behalve de buitenwanden en de spanten. Eigenlijk is er in de boerderij een totaal nieuwe inhoud gecreëerd. Samen met de architect hebben ze het kale omhulsel ingetekend, daarbij rekening houdend met hun wensenlijst. Op die lijst stonden bijvoorbeeld: een grote keuken, grote woonkamer, sportschool, inloopkast, sauna, bibliotheek, zwembad en werkruimte. Boven hebben ze vijf slaapkamers en vijf badkamers. Verspreid over het huis hebben ze maar liefst zes toiletten. Ook creëerden zij een balkon aan de rechter- en achterzijde van de boerderij.
Duurzaam
Ook zit er veel isolatiemateriaal in, in verband met het nieuwe duurzame wonen. Ze kunnen daarom met trots zeggen dat hun woning volledig klimaatneutraal is. Dat uit zich in warmtepompen, tientallen zonnepanelen en driedubbelglas. Het is voorzien van moderne installatietechnieken met een energieprestatiecoëfficiënt, dat is een index die de energetische efficiëntie van nieuwbouw aangeeft. Zo verwarmt een warmtepompsysteem de gehele boerderij en wordt de lucht met een warmteterugwinsysteem ververst. Laurenz en Natasja vonden details aan de woning belangrijk, zo hebben ze bijvoorbeeld de kleine raampjes aan de voor- en achterzijde weer in oude staat teruggebracht. Wat het gezin ook belangrijk vond is dat zij voornamelijk lokale ondernemers aan het werk hadden tijdens de grove verbouwing.
De gouden koe
Veel voorbijgangers en omwonenden vragen zich af wat de grote gouden koe in hun tuin toch voor betekenis heeft: is het symbolisch of toch voor de leuk? Laurenz kreeg laatst zelfs een berichtje van iemand uit Joure die hier graag langs fietste met zijn vrouw. Die wilde ook weten wat de reden voor deze spraakmakende koe was. Maar Laurenz moest de beste man teleurstellen aangezien hij de koe puur heeft gekocht omdat hij haar mooi vindt. Datzelfde geldt ook voor de kikkers in de vijver, de brug van de oprijlaan naar hun tuin en de overige standbeelden op hun gazon. Laurenz en Natasja zijn tenslotte kunstliefhebbers.
Veel interesse
Laurenz en Natasja vonden het wel erg leuk dat iedereen steeds zo geïnteresseerd was in de verbouwing van hun woning. Ze kregen veel vragen over hoe het verliep met de verbouwing. Men was eerst best wel een beetje bang dat ze de gehele boerderij zouden slopen. Gelukkig waren de reacties achteraf ontzettend positief. Mensen vonden het prachtig en een aanwinst voor het dorp. Ook toen het klaar was hebben ze vaak gehoord dat er met beleid en passie mee omgegaan is.
Altijd groen
,,Het woongenot in de buurt is echt super. Mats zit op de Albertine Agnesschool en we vinden het prettig dat dat zo dichtbij is. Ook is hier alles lekker in de buurt zoals bijvoorbeeld de winkels of een snelweg.” Natasja vindt het vooral heel fijn aan haar huis dat het niet één grote massale ruimte is geworden. Het is een woning met veel rustige ruimtes. Ook doet Oranjewoud haar regelmatig aan haar oude omgeving in Noord-Limburg denken. Daar is tenslotte ook veel groen en ruimte. Daarmee houdt de boerderij zijn naam in ere. Semper is Latijn voor ‘altijd’ en virens staat voor ‘groen’. Altijd groen dus rondom het huis van Laurenz en Natasja.
Bomen uit 1835
Het unieke aan hun tuin vinden zij dat er heel veel oude bomen zijn verplaatst of zelfs zijn blijven staan. Veel van deze bomen zijn geplant door firma Wybren Kijns uit Joure die rond 1835 door L.P. Roodbaard werd ingehuurd. Zo is de rode beuk nog aanwezig, en zijn alle bomen van hun oprijlaan intact gebleven. Ook hebben ze zelf een aantal planten en bomen toegevoegd waaronder voor in de tuin een treurwilg en een teenwilg. Het gezin is daarom helemaal op hun plek in het piekfijne optrekje Semper Virens.