Het meest opvallende aan het huis is de trapgevel, die volgens Mieke en Onno Hoornweg van Rij uit omstreeks 1632 dateert, toen dit pand gebouwd werd. Volgens hen stond er daarvoor een ouder pand, dat ooit werd bewoond door Onno Zwier van Haren en bij Pauwenburg hoorde.

In de loop der tijd is er steeds een stukje bijgebouwd, zodat men over drie bouwfasen kan spreken. Achter de voorgevel bevindt zich de sfeervolle woonkamer met open haard. De oude ossenbloedrode vloerdelen zijn nog altijd origineel. Eén van de vele vorige bewoners, onder wie diverse dominees, trok de gang bij de woonkamer, waardoor het vertrek aan ruimte won. De fraaie hoge voordeur bleef echter zitten, maar wordt niet meer gebruikt. Aan de huiskamer grenst het kantoortje, wat vroeger waarschijnlijk de keuken is geweest.

In 1795 werd door ds. Albertus van Delden een gedeelte achter het huis bijgebouwd, wat nu dienst doet als slaapkamer voor de huidige bewoners. Honderd jaar later volgde de derde bouwfase, waar zich nu de woonkeuken bevindt. Via een steile trap komt men op zolder, waar zich momenteel drie slaapkamers bevinden. Tussen huiskamer en kantoortje zat vroeger de bedstede, die door de huidige bewoners gedeeltelijk is verwijderd. De onderkant van de bedstede bleef gespaard, omdat zich daar een oude kelder bevindt. In deze kelder zit nog altijd een poortje dat afgesloten kon worden met een hekwerk. Maar het huis kent nog meer van dit soort geheimzinnige plekjes. Op de plaats waar de bedstede was, zat in het plafond een onzichtbaar luikje, waar men vroeger de kostbaarheden bewaarde. En wat is de betekenis van het enkele centimeters brede kastje, dat langs de volle hoogte van de huiskamerdeur loopt en voor iedereen onzichtbaar is?

Aan weerszijden van ‘Klemburg’ staan prachtige oude beuken, die meer dan tweehonderd jaar oud zijn en evenals het huis op de lijst van Monumentenzorg staan. Twee oude leilindes dienen als zonwering. Vanuit de woonkamer heeft men zicht op een heuvel, de zogenaamde “Berg van Brongergea”.

Catharina Tichelaar werd in 1763 in Sneek geboren. Ze was een kleindochter van Berend Wouters uit het bekende olieslagers geslacht van Sneek. Ze was eerst gehuwd met zeepzieder Johannes Hermannus Feickens (1763-1801) en daarna (1805) met Barro Adema (1766-1820), die burgemeester van Sneek was. Ze hadden beiden uit hun eerste huwelijk 4 kinderen. Eén van de zoons van Barro Adema was Lollius Adema (foto), die eigenaar is geweest van Oranjestein en Klein Meerzigt. Naar hem is ook de Lollius Ademalaan in Oranjewoud genoemd.
De Adema’s begonnen al in 1810 aan de uitbreiding van ‘Klemburg’. In dat jaar kochten ze 7 ‘morgen’ land en bossen die vóór en achter het huis lagen. Adema kocht deze grond, voor f 2.000,– in plaats van f1.400,–, van de Dorpsgecommitteerden van Mildam, omdat “de lokale situatie van bijzondere aard was”. Zo kwamen zij in bezit van een lang perceel dat zich naar het noorden uitstrekte tot halverwege De Knipe (ongeveer ter hoogte van het huidige museum Belvedère) en naar het zuiden tot halverwege de weg van Oudeschoot naar Mildam. In 1829 kochten ze een deel van de Brongergalaan, welke een gunstige verbinding tussen hun huis en de Domineesingel vormde. Het uitzicht, naar die laan, vanuit de westgevel van ‘Klemburg’ werd later gewaarborgd door een raam in de zijgevel . Behalve de laan, kochten zij een deel van het Zuiderbos. Hiermee bereikte het buiten de grootste omvang, die het gekend heeft.

Zolang de Adema’s ‘Klemburg’ in hun bezit hadden, lieten ze het buiten verfraaien om er in de zomer van te kunnen genieten. In 1813 hadden ze een hovenier in dienst, Durk Hendriks Meijer. Deze werd later opgevolgd door Marten Pieters Libbenga. Marten kreeg omstreeks 1830 hulp van zijn zoons Pieter en Jan. Voor de tuinman was er een aparte tuinmanswoning, aan de oostkant, naast ‘Klemburg’ gebouwd. Vanaf de weg vóór ‘Klemburg’ tot voorbij de berg en over de huidige Bieruma Oostingweg werd een laan aangelegd. Het eerste deel was aangelegd als beukenlaan, terwijl het bos verder was aangeplant met eiken, sparren, dennen en lariksen. Het huis werd omgeven door eiken, beuken en sparren en rododendrons. Bovendien waren er broeibakken en een grote boomgaard.

In 1850 verkochten Jessina en de erfgenamen van Margaretha het buiten aan Rintje Jans Fleersma Koopmans, rentenier te Joure. (Bij finale toewijzing op 12-02-1850 door notaris Jacob Sibles Bokma te Akkrum/geregistreerd te Heerenveen 16-02-1850; boek 83, nr.30; verkoop bij kastelein Skene op logement de Oude Tent te Oranjewoud, finale toewijzing bij kastelein Meyer op Heidewoud).

De omschrijving uit de advertentie luidt:

“Het Buitengoed Klemburg genaamd, gelegen onder Brongerga nabij Oranjewoud, met deszelfs propere huizinghe, tuinmanswoning moestuin, groot appelhof voorzien van ongeveer 200 fijne vruchtbomen, wel aangelegen bosschen, waarin een hooge berg, en een stuk weiland, tezamen groot 6 bunder 89 roeden 60 ellen. Te veilen in 6 percelen, met het recht op samenvoeging. Aanvaarding het huis ca. 12 mei 1850, en overigens dadelijk”. Het kaphout en ongeveer 170 opgaande bomen werden ‘aangehouden’, doch zouden bij de finale toewijzing worden geveild. Deze bomen en kaphout stonden voor het grootste deel bij de berg. Uit perceel 30 werden aangehouden de zonnewijzer, de broeibakken met ramen en het bedje met rododendrons voor het huis”.

De geboden sommen waren: perceel 27: 900 gulden, perceel 28: 600 gulden, perceel 29: 935 gulden, perceel 30: 1.300 gulden (door Tjeerd Yntzes Nijenhuis), perceel 119 (zuidelijk deel met berg: 950 gulden (door J.R. Brandenburg uit Oudeschoot), perceel 119: (noordelijk deel met weg): 677gulden. Samen 5.363 gulden.

Bij deze finale toewijzing kocht Rintje Jans Fleersma alles bij cumulatie voor 6.113 gulden. Rintje ging zelf op ‘Klemburg’ wonen.

In 1855 besloot Rintje ‘Klemburg’ weer te verkopen. Als goed koopman deelt hij de 6 kadastrale gebieden op in 11 percelen.

Het uittreksel geeft een zeer gedetailleerd beeld van het buitengoed ‘Klemburg’ op dat moment. Ook de tekening in de koopakte is zeer verduidelijkend. Algemene informatie: “Verkoop door notaris Arjen Binnerts te Heerenveen op vrijdag 26 oktober 1855 om 19.00 uur ten huize van logementhouder Meyer op Heidewoud. Verkoper Rintje Jans Fleersma Koopmans, rentenier wonende te ‘Klemburg’ te Brongerga Landgoed bestaande uit: Zeer nette Huizinge Tuinmanswoning Moestuin Grote boomgaard met ruim 200 fijne vruchtbomen. Welaangelegde bossen, waarin een hoge berg, en een (stuk best) weiland Grootte: 6 bunder, 89 roeden, 60 ellen (ruim 6 ha.) belendende ten oosten Tjeerd Yntzes Nijenhuis en ten westen Jan Sipkes Heida”.

Betaling in goede grof zilveren muntspecie aan handen en op kwitantie van de verkoper of diens gemachtigde ten kantore van de notaris.

Uiteindelijk gekocht door Otto Luites de Boer, koopman en winkelier aan de Lindegracht te Heerenveen en Gerke Luites de Boer, zonder maatschappelijke betrekking te Heerenveen, voor de som van 7.855 gulden. Getekend op 12 november 1855”. Of de De Boer’s de aankoop van ‘Klemburg’ als een geldbelegging hebben gekocht, of dat ze winst roken in de verkoop van het vele fruit wat de boomgaard opgeleverd moet hebben, is niet aan te geven. Wel is duidelijk dat ze niet veel geld in het onderhoud staken. F. Koksma uit Mildam schreef in 1857: “Te Brongerga vond men voor korte tijd nog het vrij nette Buitenplaatsje Klemburg, met heerlijke tuinen omringd, doch dat er heden enigszins vervallen uitziet. Hier vindt men ook een gemaakt bergje dat nagenoeg 30 voet hoog is, dat van dezelfde top bezien, over de bloeiende korenvelden met groen kreupelblad als omplant een treffend gezicht oplevert”. De vraag blijft of de familie de Boer’s in ruim een jaar het pand hadden verwaarloosd, of dat het onderhoud bij aankoop al niet optimaal was.

Vanaf 1856 is bekend dat er een tuinman op Klemborg woont: Jan Hendriks Oosterhagen en zijn vrouw Jetske W. Faber.

Van 1858 tot 1871 is die taak weggelegd voor ‘gaardenier’ Klaas Jans Volbeda en Elisabeth Heratius Radsma

Murk van Klemburch

Klaas had een kleinzoon Franke Volbeda (foto); een dichter met de naam ‘Murk van Klemburch’. Franke werd geboren op 19 oktober 1885 in Nijehaske, waar zijn vader tuinman was. Zelf heeft hij dit beroep ook uitgeoefend, maar hij was ook evangelist in o.a. Havelte. Op oudere leeftijd kreeg hij interesse in de Friese literatuur. Dat uitte zich in het schrijven van gedichten. Hij was een dichter die niet de bekendheid zocht, maar in alle stilte zijn poëzie schreef. Zijn handschriften zijn bewaard in grote schriften/boeken, die momenteel worden bewaard bij Tresoar te Leeuwarden.

Volbeda legt in één van deze geschriften uit waar de naam ‘Murk van Klemburch’ vandaan komt. Klemburch is afkomstig van huize Klemburg, waar pake Klaas met zijn familie woonden. Murk is afkomstig van Murk Klazes Volbeda, zijn vader.

Over het algemeen gaan zijn gedichten, vaak in sonnetvorm, over de eigen omgeving; Heeren- veen, Oranjewoud, Nijehaske, Joure en Sneek; over zijn jeugdjaren, zijn werk en de rijkdom in de natuur.

De gedichten zijn niet allemaal even goed geslaagd, maar er zijn er ook bij, die heel mooi zijn, zoals het onderstaande vers over het kerkhof van Brongergea:

 

“Lyts is het rûne hôf fan Brongerga,

Hjoed dreamend yn de lette middeissinne,

En mei de stien fan Samme Tjeards en sa

En dér’t de kelders fan de stilte binne”.

 

Franke Volbeda overleed op 6 oktober 1963.

In 1972 verkoopt Popma ‘huize Klemburg’, met erf aan Onno Hoornweg van Rij. Onno Hoornweg van Rij werd geboren in Rotterdam en werkte zijn hele leven in dienst van de scheepvaart, bij verschillende rederijen. Hij trouwde met Mieke Boer, die onderwijzeres was en in Poortugaal was geboren. Samen kregen ze twee kinderen. In 1965 verliet Onno Rotterdam en werd directeur bij de Friesche Maatschappij tot onderlinge verzekering van schepen in Heerenveen (F.M.H.), naast een 17-tal bestuursfuncties in binnen- en buitenland. Na ruim zeven jaar in Heerenveen gewoond te hebben, wilden zij graag buiten wonen. Onno ontdekte in 1972 in de Heerenveense Courant een advertentie waarin ‘een buitentje’ te koop werd aangeboden. Meteen de andere morgen belde hij voor een afspraak, waarna Mieke en hij om tien uur mochten komen kijken. “Wij voelden beiden de sfeer, die hier hing en ik deed een bod”, zegt Onno. “Anderhalf uur later waren wij de nieuwe eigenaars”. In februari 1973 verhuisden ze, met hun kinderen Elke (Eline Judith) en Onno (Leonard Onno), naar ‘Klemburg’.

In de 39 jaar die ze op ‘Klemburg’ wonen, hebben ze veel geld en energie in het landgoed gestoken. Toen ze het in 1973 van Popma kochten, was er veel achterstallig onderhoud, zowel aan het huis als aan de tuin. Als eerste moest de vloer er uit, want de balken waren verrot en niet meer veilig. Tijdens de werkzaamheden vonden ze in de gang een oude waterput. De put was opgetrokken van Friese geeltjes. Jammer genoeg was deze met puin gevuld. Vervolgens werd er hete lucht verwarming aangelegd. “Want”, zegt Mieke, “radiatoren passen niet in dit pand. Om de sfeer van het huis te behouden hebben we ook geen dubbele beglazing en het oude glas zoveel mogelijk laten zitten. Boven hebben we drie kamertjes gemaakt, zodat onze kinderen ook een eigen kamer kregen. Toen we het kochten was er boven een bedstee, waar je omheen kon lopen, die hebben we verwijderd. De voorkamers hebben we opnieuw geschilderd en de deur van de bedstee; die daar aanwezig was, verwijderd”. De bijkeuken werd gestript en opnieuw ingericht en hier hebben we een lichtkoepel in het platte dak laten plaatsen. Dat was een hele verbetering. Voorheen brandde de hele dag de verlichting, omdat het anders te donker was. Verder hebben we een badkamer met douche laten bouwen. “De tuin is helemaal omgespit door onze buurman Koning. Die heeft Mieke vervolgens opnieuw ingericht. Bomen geplant, een moestuin aangelegd en paden uitgegraven. Verder hebben we een carport naast de garage gebouwd en een nieuw toegangshek laten plaatsen, inclusief het zitje.

Bij de vraag van de leverancier hoe breed het hek moest zijn, heb ik gezegd: zo breed dat er een lijkwagen doorheen kan, want ik wil hier alleen met de voetjes naar voren vertrekken”. Onno overleed helaas op 4 maart 2012.

1871-1872 Minze Klazes Volbeda, slager,  Rigtje B. van der Laan

1872-1878 Roelof Douwes Hoekstra, arbeider, Lijsbert Douwes Faber

1878-1883 Jelle Woudstra, arbeider, Antje Bosma

1883-1920 Pieter Annes Nijenhijs, veehouder, Jeltje Fokkes Hijlkema

1925-1926 Sjoerd Jans Stoker, boerenbedrijf, Ytje Jorritsma, Oebele, Grietje

1927-1936 Tjebbe Scheper, koopman, Jantje Hakze, Fokeltje, Gerrit

Op dit adres wonen van1937 tot 1967 twee gezinnen

1936-1937 Luite Verbeek, poelier, Okje Bijlsma, Okje, Thomas, Pieter, Trijntje Sjoukje

1937-1937 Tjitze Tadema (voorkant), Foekje Meibos, Gerrit, Jeltje

1937-1944 Georg van der Veen, bakker/huisschilder/stroper, Saakje Arends Heida

Tijdelijk inwonend in 1938: Jan van der Veen, Geesje van der Meer; George werd geboren in ‘t Jagerhûske.

1944-1955 Wed. Saakje van der Veen-Heida (voorkant)

1945-1947 Sake Heida

1947-1951 Fokke Gouma, kaasmaker

1951-1955 Hillebrand Boukema, boerenarbeider, Trijntje van Goinga, Hendrik Nicolaas, Lammert, Hiltje, Anna

1955-1967 Popke Teijma, arbeider, Wietske Bakker, Steven, Sonja, Jelle, Anne, Jan.

Hoe kan het dat Popke, geboren Teijema, nu Teijma heet? Toen hij na terugkeer uit Duitsland, waar hij in de oorlog verplicht te werk was gesteld, zich in Nederland opnieuw bij de burgerlijke stand liet inschrijven heeft de ambtenaar vergeten de tweede ‘e’ in te vullen, en werd Teijema vanaf dat moment Teijma. Ondanks deze verschrijving bleef de familie zich in het dagelijks verkeer gewoon Teijema noemen.

1965-1965 Jan Talsma

1968-1969 Willem Kobus

1969-1972 Marinus J. Popma, Martha Elisabeth Roorda

1973-2016 Marinus Onno Hoornweg van Rij, directeur OSV, Mieke Boer, Eline Judith (Elke), Leonard Onno (Onno)

2016 Udo de Goede