STICHTING ORANJEWOUD HISTORIE

ALLE STRATEN EN LANEN VAN ORANJEWOUD

REGISTER OP ALFABETISCHE VOLGORDE

ADEMALAAN, LOLLIUS

Zie bij “Lollius Ademalaan”.

ALBERTINE AGNESWEG

Van hotel ‘Tjaarda’ in ongeveer noordelijke richting naar de “Oranjebrug” waar “De Block van Scheltingaweg” overgaat in de “Lindelaan”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949. Eerder in de volksmond genoemd “Skeansingel” of “Skeandyk”.

Albertine Agnes was een dochter van de Hollandse Stadhouder Frederik Hendrik en gemalin van de Friese stadhouder Willem Frederik. Omstreeks 1664 kocht zij veel eigendommen in deze omgeving en legde daarmede de grondslag voor de Nassause domeinen. In de encyclopedie van Friesland (1958) wordt omtrent haar het volgende vermeld: “Albertine Agnes, prinses van Oranje Nassau, geboren te Den Haag op 9 april 1634 en overleden te Oranjewoud op 14 mei 1696. Ze was de dochter van Frederik Hendrik en Amalia van Solms. Zij huwde te Kleef op 2 mei 1652 haar achterneef Willem Frederik. Amalia wantrouwde Willem Frederik als eventuele opvolger van Willem II. Na de dood van haar echtgenoot (1664) nam Albertine Agnes het stadhouderschap over Friesland, Groningen en Drenthe waar, tot de meerderjarigheid van haar zoon Hendrik Casimir II (1675) wiens opvoeding haar veel moeilijkheden gaf. In 1672 droeg zij veel bij tot de verdediging van Friesland, ook financieel.

In de twisten tussen haar zoon en Willem III trachtte zij te bemiddelen. Na 1679 leefde zij meestal in Nassau, waar zij de regering had behouden en Oranienstein bij Diez liet bouwen, en op het eveneens door haar aangelegde Oranjewoud. Ze was kunstlievend, gaf grote feesten en liet veel schulden na.

De weg zal vermoedelijk na 1848 zijn aangelegd; op de gemeentekaart van Eekhof van dat jaar komt de weg niet voor.

ALTENALAAN

Loopt van de “Koningin Julianaweg” in ongeveer zuid-noordelijke richting tot de “Koningin Wilhelminaweg”; de van het westen gerekend tweede verbindingslaan tussen de twee genoemde wegen. Verhard in 1955. Besluit naamgeving van 15 mei 1936 en van 17 maart 1949.

Omstreeks 1879 kocht Geerd Bonnes Altena (geboren 28 augustus 1846 te Boornbergum, overleden op 16 oktober 1928 te Terband) een perceel grond op de hoek van de later naar hem genoemde laan en de Grindweg (nu “Koningin Wilhelminaweg”); hij bouwde daar een huisje, dat tot 1 mei 1926 – toen hij naar Terwispel vertrok – door hem werd bewoond.

De sinds lang gebruikelijke naam is door de raad (17 maart 1949) officieel bevestigd.

ANNA CHARLOTTELAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord, later “Skoatterwâld”, van de “Carolinalaan” in ongeveer zuidwestelijke richting daarna afbuigend naar het noord-westen via de mini-rotondes in de “Henriëtte Amalialaan” en de “Maria Louiselaan” tot de “Casimiralaan”. Besluit naamgeving van 7 april 1997.

De straten in dit gebied zijn genoemd naar de vrouwen of dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de dochter van Johan Willem Friso en Maria Louise.

APPELHOF

Van de “Altenalaan” tot de “Koningin Wilhelminaweg” tussen en evenwijdig aan de “Altenalaan” en de Rijksweg 32. Aangelegd in 1964/65. Besluit naamgeving van 15 februari 1965.

De straat is aangelegd over een terrein waar lange tijd een boomgaard (appelhof) is geweest.

BIENEMALAAN, VAN

Zie bij “Van Bienemalaan”.

BIERUMA OOSTINGWEG

Van hotel ‘Tjaarda’ via de ‘witte brug’ (over de Prinsenwijk) in ongeveer oostelijke richting tot het zuidelijk eindpunt van de “Marijkemuoiwei”, overgaand in de “Weversbuurt” van Mildam. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

De familie Bieruma Oosting woonde reeds meer dan 100 jaren op huize “Oranjestein” maar kwam oorspronkelijk uit Drachten. Als landeigenaren hadden vele leden een voortreffelijke naam, ook personen, die zeer op de voorgrond traden. We noemen Mr. Jan Bieruma Oosting, grietman van Weststellingwerf (1850-1855), burgemeester van Leeuwarden (1871-1877), lid der Tweede Kamer; overleden te Oranjewoud op 24 juli 1885. In de familie kwamen ook rechters en advocaten voor. De eigendommen van de familie liggen voor een groot deel aan deze weg.

Het buiten ‘Oranjestein’ is in 1841 door -Sjuwke Cats – moeder van Mr. Jan Bieruma Oosting gekocht van Mr. Lollius Adema. Deze kocht het buiten van Mr. van der Veen, kantonrechter (of eerst vrederechter) te Wolvega, deze had het in 1811 voor 13.000 goud francs gekocht van de Fransen in de domeinverkoop. Het huis was toen rentmeesterswoning en was tot 12 mei 1812 verhuurd aan de rentmeester der domeinen (voor de Fransen), Evert Semler. Het is mogelijk dat ‘Oranjestein’ oorspronkelijk het buiten ‘Oraniënstein’ is geweest dat door Albertine Agnes werd gebouwd.

De weg komt (zonder benaming), als onderdeel van de weg naar Katlijk, reeds voor op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718.

BINNENWEG

De Binnenweg loopt nu vanaf de “Hoflaan”, (begin parkeerplaats bij begraafplaats) tot de “Parkweg” bij Hof van de Koning. Liep in eerste instantie van de voormalige Rijksweg “Burgemeester Falkenaweg” (tegenover de “Rottumerweg”, naast café Huis ten Woude) naar en langs de openbare begraafplaats en vervolgens langs het voormalige zwembad tot de Straatweg naar Oranjewoud, later “Koningin Julianaweg” genoemd. Besluit naamgeving van 31 oktober 1935, 20 januari 1984 en 26 november 1996.

Het vroegere stuk in Oranjewoud, vanaf de fietstunnel in rijksweg 32 tot de “Koningin Julianaweg”, is bij besluit van B&W van 20 januari 1984 vernoemd in “Cissy van Marxveldtlaan”. De “Binnenweg” werd door de naam “Woudsingel” onderbroken. Om aan deze onlogische naamgeving een eind te maken werd bij hetzelfde besluit van 1984 dit deel van de “Woudsingel” ook “Binnenweg” genoemd, terwijl het eerste deel van de”Binnenweg” de naam “Hoflaan” kreeg. Het is een oud binnenpad, dat vanouds onder de naam “Binnenweg” bekend stond.

Op de kaart van Schotanus/Halma van 1718 komt het eerste deel van de weg (vanaf de tegenwoordige “Burgemeester Falkenaweg” ongeveer tot de tegenwoordige begraafplaats, aangelegd plm. 1920) reeds voor. Op de kaart van Eekhof van 1848 is ook de rest opgenomen onder de aanduiding “Laan van het Woud”.

Het karakterastieke boerderijtje van de familie Roffel aan de Binnenweg.

BLOCQ VAN SCHELTINGAWEG, DE

Zie bij “De Blocq van Scheltingaweg”.

BURGEMEESTER FALKENAWEG

Van de “Koornbeursweg” in ongeveer zuid-oostelijke richting en bij de “Koningin Julianaweg” overgaand in de “Tolhuisweg”. Is een gedeelte van de oude Rijksweg Leeuwarden – Zwolle. Werd vroeger “Verlengde Dracht” genoemd,en werd in 1828 voor het eerst bestraat. Besluit naamgeving van 24 juni 1935 en 1 mei 1973.

Het deel tussen de rotonde Rottumerweg/Oranje Nassaulaan tot aan de Julianweg behoort historisch gezien ook tot Oranjewoud.

BRANDELEANE

Het fietspad tussen de “Woudsterweg” (Prinsenwijk) en Pauwenburg. Besluit naamgeving van 28 juni 1985.

Op deze plaats heeft vroeger een pad gelegen dat in de volksmond Brandeleane werd genoemd. Een gedeelte van het onderhavige fietspad sluit hierop aan, reden om deze naam aan het pad te geven.

BRONGERGA

Fries: Brongergea, plaatselijk Brommegea. Voormalig dorp, thans buurtschap onder Oranjewoud. Op het kerkhof wijst een klokkenstoel op een middeleeuwse kerk; op deze begraafplaats vindt men grafkelders van de familie de Blocq van Scheltinga en van de familie Van Limburg Stirum.

Op de kaart van Schotanus/Halma van 1718 staat bij het kerkhof vermeld : “vervallen kerk” en worden als belangrijke buitens genoemd “van Haren” en “Tamminga”.

BROUWERSLAAN

De eerste verbindingslaan, van het westen gerekend, tussen de “Koningin Julianaweg” en de “Koningin Wilhelminaweg”. Verhard in 1955. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

In 1887 bouwde Jacob Adams Brouwer (geboren te Bovenknijpe op 31 maart 1855 en overleden te Oranjewoud op 5 juni 1905) op de hoek van de later naar hem genoemde laan en de “Zandweg” (nu “Koningin Julianaweg”) een huisje, dat hem met de grond ongeveer f. 450,- heeft gekost. De grond had hij reeds in 1879 gekocht met een collega-timmermansknecht; deze “kocht” hij “uit” in 1887. Hij was knecht bij de bekende timmerman Inne Brouwer te Heerenveen.

De raad heeft op 17 maart 1949 de sinds lange tijd gebruikelijke naam “Brouwerslaan” officieel bevestigd.

BUNGALOWPARK WOUDZOOM

Uitbreidingsplan te Oranjewoud ten oosten van “Lollius Ademalaan”, waarvan de wegen zijn aangelegd in 1962 en welke namen van de leden van het Koninklijk Huis hebben gekregen.

Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

CAROLINALAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord van de minirotonde in de “Henriëtte Amalialaan” eerst in ongeveer oostelijke richting daarna afbuigend in meer zuidelijke richting doodlopend. Besluit naamgeving van 7 april 1997.

De straten in dit gebied zijn genoemd naar vrouwen of dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de dochter (1743 – 1787) van Willem (IV) Karel Hendrik Friso, prins van Oranje Nassau (1711-1751) en Anna van Hanover.

CASIMIRALAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord van de mini-rotonde in de “Henriëtte Amalialaan” eerst in ongeveer noordelijk richting daarna afbuigend naar het noordwesten en later naar het zuid-westen tot de “Cissy van Marxveldtlaan”. Besluit naamgeving van 27 mei 1998.

De straten in dit gebied zijn genoemd naar de vrouwen of dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de dochter van Hendrik Casimir II en Henriëtte Amalia.

CATSLAAN, PIETER HERINGA

Zie bij “Pieter Heringa Catslaan”.

CISSY VAN MARXVELDTLAAN

Van de “Koningin Julianaweg” tot de minirotonde in (het verlengde van de) “Rottumerweg”. Liep voorheen vanaf de fietstunnel onder rijksweg 32 in noord-oostelijke richting, daarna afbuigend in zuid-oostelijke richting, naar de “Koningin Julianaweg” (voorheen “Binnenweg” genoemd). Besluit naamgeving van 20 januari 1984 en van 7 april 1997.

De naam werd eerst geschreven als Cissy van Marxveldlaan maar werd bij laatstgenoemd besluit verbeterd. Met als ondertiteling Setske Beek-De Haan, 1889 – 1948. Zie ook de “Verlengde Cissy van Marxveldtlaan”.

Cissy van Marxveldt was het pseudoniem voor Setske de Haan, welke op 24 november 1889 in het schoolhuis te Oranjewoud werd geboren als dochter van de onderwijzer IJnze de Haan en Froukje de Groot. Ze woonde tot 1910 in onze gemeente en bezocht in Heerenveen de H.B.S. Zij schreef een groot aantal, zeer bekend geworden meisjesboeken, onder anderen de serie over Joop ter Heul. (lees meer)

DE BLOCQ VAN SCHELTINGAWEG

De weg, vrijwel oost-west lopend van de “Prins Bernhardweg”/”Krukmanslaan” tot de Oranjebrug en daar overgaand in “Lindelaan”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

De familie De Blocq van Scheltinga heeft verschillende grietmannen en een burgemeester van Schoterland opgeleverd van 1647 tot 1795 en ook na de Franse tijd. De eerste was Daniël (1647-1692), opgevolgd door Martinus (1692-1715), vervolgens Menno Coehoorn (1715-1777) en Martinus (1777-1795). Na de Franse tijd Menno Coehoorn (1816-1820) en Mr. Hans Willem (1834-1851), terwijl diens zoon burgemeester van Schoterland is geweest van mei 1872 tot oktober 1890. De familie woonde oorspronkelijk in Heerenveen – haar buiten (afgebroken in 1832) stond ter plaatse van de voormalige RK kerk naast Oenemastate. Een afbeelding ervan is in het museum aanwezig. Ook het pand aan het “van Harenspad” (voorheen dr. Oosterhagen) naast het Museum, was eigendom van de familie.

Omstreeks 1780 kocht de familie ‘Pauwenburg’ in Oranjewoud van de familie Van Haren. In dit huis woonde een Daniël, die in de Franse tijd maire van Mildam was. Zijn zoon, Mr. Hans Willem (zie onder) kocht in ongeveer 1830 het stadhouderlijk hof (de beide huizen, waarvan het slot reeds voor 1810 was afgebroken) van Mr. Jackema van Burmania Rengers. Deze laatste had het op de domeinenverkoop in 1813 gekocht voor 36.000 goudfrancs (perceel 15 ‘Les deux Jardins et Hantations’, groot 21.80.81 ha) en kocht er nog vele bospercelen bij, samen voor 50.000 frs. Mr. Hans Willem heeft in ongeveer 1832 het slot ‘Oranjewoud’ laten bouwen, hetwelk omstreeks 1953 is verbouwd door de Stichting Landbouwcoöperatie (die het kocht van Martinus de B.van S.). Mr Hans Willem woonde in 1830 nog op ‘Pauwenburg’ en in 1840 op het slot.

Een gedeelte van de weg komt reeds voor op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718 (zonder benaming).

DE FUOTPADEN

Vanouds bestaande benaming voor een verbindingsroute voor wandelaars tussen de “Marijkemuoi-wei” (bij ‘Pauwenburg’) en de “Jan Jonkmanweg” onder Katlijk en De Knipe. Besluit naamgeving van 31 mei 1972.

In 1972 door asfaltering geschikt gemaakt voor fietsers.

DOMINEESSINGEL

Van de “Bieruma Oostingweg” tot huize ‘Oranjestein’ tegenover de “Lindelaan”. Besluit naamgeving van 21 augustus 1961. De singel komt (zonder benaming) al voor op de grietenijkaart van Schotanus/Halma van 1718. Werd onofficieel aldus genoemd. De naam komt al voor op stukken van 1813 inzake een domeinverkoop – “Dominees Cingel, met 4 rijen eiken stambomen; alleé dite Dominees Cingel avec arbres de dênes”. De wel vernomen mening, dat de naam een verbastering zou zijn van “Domeinensingel’ (de rentmeester der domeinen, E. Semler, heeft in de Franse tijd in huize ‘Oranjestein’ gewoond) is niet juist gebleken. De singel is in 1960, nadat hij gemeente-eigendom was geworden, van gemeentewege verhard (gesloten wegdek); voordien was de weg gedeeltelijk verhard met puin.

EIJCKLAAN, VAN

Zie bij “Van Eijcklaan”.

ELISABETHLAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord van- en evenwijdig aan de “Cissy van Marxveldtlaan” tot de “Henriëtte Amalalaan”. Besluit naamgeving van 7 april 1997. De straten in dit gebied zijn genoemd naar vrouwen en dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de dochter van Ernst Casimir en Sophia Hedwig.

EMMALAAN

Van de “Prins Bernhardweg” (even oostelijk van de “Heidelaan”) in zuid-noordelijke richting naar de “Koningin Julianaweg”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949. Vroeger in de volksmond ook al “Emmalaan” geheten. Deze naam heeft ze vermoedelijk gekregen in de tijd van Regentes Emma (1890-1898).

De Emmalaan is de oprijlaan geweest van het buiten ‘Ontwijk’, dat gestaan heeft aan de noord-zijde van de “Prins Bernhardweg”. Er naast stond het aan professor S. Brouwer toebehorende buiten ‘Brouwershaven’ (nu boerderij ‘Semper Virens’). Voor deze beide buitens zal de Emmalaan zijn gebruikt.

De laan komt zonder benaming reeds voor op de kaart van Schotanus/Halma van 1718. Op ‘Ontwijk’ heeft gewoond Jhr.Mr. Daniël Engelen, secretaris van Schoterland en later vrederechter-kantonrechter. Hij was tevens lid van de gemeenteraad. In het Fries museum bevindt zich een fraaie kaart van aanleg van een park, dat vóór deze beide buitens heeft gelegen (dus tussen de “Prins Bernhardweg” en de “Koningin Julianaweg”). Het ontwerp was van de bekende architect Roodbaard, die ook een ontwerp maakte voor de vroegere ‘Wandeltuin’ in Heerenveen ter plaatse van de oude begraafplaats en de gasfabriek. In ongeveer 1843 werd het buiten door Engelen verkocht.

De Emmalaan diende als ontsluiting voor de buitens 'Ontwijk' en 'Brouwershave'

FAUNASINGEL

(vervallen) Verbinding tussen de “Koningin Julianaweg” en het noordelijker gelegen tunneltje onder rijksweg 32. Besluit naamgeving van 19 maart 1962. De singel, die in 1961 is verhard, leidde toen naar het vogelpark ‘Tropenfauna’.

FLAPSINGEL

Van de “Bieruma Oostingweg” in ongeveer zuid-zuidoostelijke richting naar de “Schoterlandseweg” in Oudeschoot, door de bossen. Onofficiële benaming. Ligt deels in Oranjewoud, deels in Oudeschoot. Op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718 komt deze singel niet voor, wel echter op die van Eekhof van 1848 – onder de naam “De Flapsingel”. De Flapsingel was in oorspronkelijk ontwerp van paleis Oranjewoud een hoofdas.

FUOTPADEN, DE

Zie bij “De Fuotpaden”.

GERUISLOZE WEG

(vervallen) Onofficiële benaming van de weg die in 1948 officieel werd genoemd “Prinses Wilhelminaweg” – later officieel gewijzigd in “Koningin Wilhelminaweg”.

GRINDWEG

(vervallen) Onofficiële benaming van de weg die in 1948 officieel werd genoemd “Prinses Wilhelminaweg” – later officieel gewijzigd in “Koningin Wilhelminaweg”.

HENRIËTTE AMALIALAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord van de “Cissy van Marxveldtlaan” in ongeveer noord-oostelijke richting via een mini-rotonde (doodlopend – mogelijk nog door te trekken naar de “Heidelaan”. Besluit naamgeving van 7 april 1997.

De straten in dit gebied zijn genoemd naar de vrouwen en dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de vrouw van Hendrik Casimir II.

HEIDELAAN

Lopende vanaf de “Prins Bernhardweg” in ongeveer noordelijke richting, later overgaand in het fietspad “Jiskelânpaed”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

Vroeger ook reeds onder deze naam bekend. Deze laan zal ongeveer in 1840-50 zijn ontstaan in verband met de ontginning van heidevelden aldaar. Op een oude kadastrale kaart is vermeld ‘Colonie’ (de betekenis is hiervan niet duidelijk). Verschillende landen hebben recht van reed langs de “Heidelaan”. Vermoedelijk dus een oude verbinding tussen Het Meer en Oranjewoud door de heide.

Ingang van de Heidelaan vanuit de Prins Bernhardweg

HERINGA CATSLAAN, PIETER

Zie bij “Pieter Heringa Catslaan”.

HOFLAAN

De straat vanaf de rotonde “Burgemeester Falkenaweg”/”Rottumerweg” in noordoostelijke richting naar de begraafplaats, daar overgaand in “Binnenweg”. Besluit naamgeving van 26 november 1996.

IRENELAAN, PRINSES

Zie bij “Prinses Irenelaan”.

KONINGIN JULIANAWEG

Van het ontmoetingspunt “Burgemeester Falkenaweg”/”Tolhuisweg” in ongeveer oostelijke richting tot hotel ‘Tjaarda’ – kruispunt “Krukmanslaan”, “Albertine Agnesweg” en “Bieruma Oostingweg”.  Besluit naamgeving van 6 september 1948 en 19 maart 1962.

De weg heette eerder gedeeltelijk ‘Straatweg’ en ligt deels in Heerenveen en deels in Oranjewoud. Voor 1962 (ontwikkeling van het bungalowpark ‘Woudzoom’) liep de weg recht door tot aan “Krukmanslaan”/”De Blocq van Scheltingaweg. Het deel vanaf het kunstwerk (de herten van Anne Woudwijk) tot hotel ‘Tjaarda’ behoorde voor 19 maart 1962 tot de “Koningin Wilhelminaweg”. De “Prins Bernhardweg” behoorde vóór 19 maart 1962 tot de “Koningin Julianaweg”.

Volgens drs. Kramer, die in de dertiger jaren heeft gewerkt aan het verzamelen van gegevens voor een beschrijving van de geschiedenis van Heerenveen, moet deze weg (nu een deel van de “Koningin Julianaweg” en de “Prins Bernhardweg”) oorspronkelijk de oude weerdijk (leidijk) zijn geweest welke diende om het water van de moerassen in Het Meer te keren. In 1840 werd er het eerst een weg op aangelegd en wel door Mr. Lollius Adema, officier van justitie te Heerenveen en toen wonende op de boerderij ‘Meerzicht’. Het rijkstolhuis, dat stond in de tuin van ‘Blau Hûs’ is in dat jaar verplaatst naar de tuin van Wouda aan de onderhavige weg.

De weg werd omstreeks 1910 verhard en toen ‘nieuwe straatweg’ genoemd. De weg komt nog niet voor op de kaart van Schotanus/Halma van 1718, op die van Eekhof van 1848 is hij vermeld als ‘De nieuwe weg’.

De Straatweg - nu Koningin Julianaweg - ca. 1930

KONINGIN WILHELMINAWEG

Van de hoek “Tolhuisweg”/”Marktweg” in ongeveer oostelijke richting tot het ontmoetingspunt met de “Koningin Julianaweg in Oranjewoud. (Wordt door Rijksweg 32 in twee delen gesplitst). Besluit naamgeving van 6 september 1948, 19 maart 1962 en 22 april 1963.

Deze weg heette vóór 1948 “Grindweg” en ligt deels in Heerenveen en deels in Oranjewoud. In 1931/32 werd de weg verbreed en van een asfaltbeton-dek voorzien en werd toen in de volksmond “de geruisloze” genoemd. Een verdere verbetering vond plaats in 1956/57.

Bij raadsbesluit van 19 maart 1962 werd het oostelijk deel getrokken bij de “Koningin Julianaweg”.

De Grindweg vormde de oude verbinding met Oranjewoud en komt als landweg reeds voor op een kaart van 1680. Kreeg in 1948 de naam “Prinses Wilhelminaweg”. Hiertegen rees veel verzet, want hoewel de aanduiding Prinses juist was na haar aftreden als Koningin, vond men dat iemand die bijna een mensenleven Koningin was geweest, deze titel zeker verdiende. Pas bij het raadsbesluit van 22 april 1963 werd “Prinses” gewijzigd in “Koningin”.

KRUKMANSLAAN

Lopende van hotel ‘Tjaarda’ – kruispunt “Koningin Julianaweg” – ”Albertine Agnesweg” en “Bieruma Oostingweg” naar “Prins Bernhardweg”/”De Blocq van Scheltingaweg”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

Voordien werd de weg onofficieel “Krukmanslaan” genoemd. De benaming komt reeds voor op een kaart van een domeinverkoop van 1813. Het is niet bekend hoe deze naam is ontstaan. De laan wordt – zonder naam – genoemd op de kaart van Schotanus/Halma van 1718. Naam zou (vlgs. Joop S. Siebenga) komen van de adel, die oudere of arbeidsongeschikte werknemers (“krukmannen”) hier een huisje met 30 x 30 meter grond voor groenteteelt beschikbaar stelde. Oorspronkelijk waren alle percelen hier plm. 900 vierkante meter

KERKLAAN

(vervallen) Oude onofficiële benaming van de “Van Bienemalaan”

LIMBURG STIRUMWEG, VAN

Zie bij “Van Limburg Stirumweg”.

LINDELAAN

Van de ‘Oranjebrug’ (“De Blocq van Scheltingaweg”/”Albertine Agnesweg”) naar de brug bij huize ‘Oranjestein’ (“Van Limburg Stirumweg”/”Domineessingel”). Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

De laan, beplant met linden, is vanouds onder de naam “Lindelaan” bekend – komt onder meer onder deze naam voor in een verkoopboekje van 1813. Vóór de Franse tijd werd deze laan ook wel genoemd “Lijnsingel”. Zonder benaming komt de laan reeds voor op de kaart van Schotanus/Halma van 1718.

LOLLIUS ADEMALAAN

Verbinding ten oosten van de rijksweg tussen de “Koningin Julianaweg” en de “Koningin Wilhelminaweg”. Verhard in 1955. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

De laan heette voorheen “Van Eijcklaan” en eerder, in de volksmond ‘Pôlesingel’, t.w. de singel naar de ‘Pôle’, een huis aan de “Koningin Wilhelminaweg”. Lollius Adema was indertijd officier van justitie te Heerenveen en landeigenaar te Oranjewoud. Hij heeft zich in die tijd – omstreeks 1840 – zeer voor ontginningen geïnteresseerd. Hij bouwde boerderij ‘Meerzicht’ en legde daarachter – noord-zijde – een polder aan. Voorts liet hij een zandweg aanleggen, die later straatweg is geworden en nu gedeeltelijk “Koningin Julianaweg” en gedeeltelijk “Prins Bernhardweg” heet. De wijk naar de ‘Pôle’ (vroeger opslagplaats) heet in de volksmond nog ‘Adema’s Wijk’.

Opmerking: laatstelijk, tot 17 maart 1949, was de laan bekend als “Van Eijcklaan”, naar de bewoner op de hoek. Deze Van Eiijck, een fotograaf, woonde hier echter slechts ruim een kwart eeuw en was hier voorheen een onbekende. Op de kaart van Schotanus/Halma van 1718 komt de laan ten dele en zonder benaming reeds voor.

Aanleg riolering en verharding in 1960

MARGRIETLAAN, PRINSES

Zie bij “Prinses Margrietlaan”.

MARIA LOUISELAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord van de “Cissy van Marxveldtlaan” in ongeveer noord-oostelijke richting naar de “Casimiralaan”. Besluit naamgeving van 7 april 1997.

De straten in dit gebied zijn genoemd naar vrouwen en dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de vrouw van Johan Willem Friso.

MARIJKELAAN, PRINSES

Zie bij “Prinses Marijkelaan”.

MARIJKEMUOIWEI

Van de “Van Limburg Stirumweg” (bij huize Oranjestein) langs Brongerga en Pauwenburg tot de “Bieruma Oostingweg”/”Weversbuurt”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

De Friezen noemde Maria Louise van Hessen-Kassel, gemalin van de Stadhouder Jan Willem Friso, ‘Marijke-muoi’. Tot tweemaal toe was zij gouvernante over onze provincie, eerst tijdens de minderjarigheid van haar zoon en later van die van haar kleinzoon. Ze verbleef zeer veel en zeer gaarne te Oranjewoud, dat in die dagen het middelpunt was van de Friese aristocratie. En Heerenveen deelde mee in die eer. Na haar dood daalde het aanzien van Oranjewoud. Ze werd geboren op 7 februari 1688 te Kassel en overleed te Leeuwarden op 9 april 1765.

De weg is zonder benaming reeds aangegeven op de kaart van Schotanus/Halma van 1718; op de kaart van Eekhof van 1848 wordt een deel van de weg aangeduid als ‘Brongerga-laan’.

MARXVELDTLAAN, CISSY VAN

Zie bij “Cissy van Marxveldtlaan”.

MOLENLAAN

Vanaf de “Bieruma Oostingweg” in het verlengde van de “Marijkemuoiwei” in ongeveer zuid-oostelijke richting tot de “Schoterlandseweg” in Mildam. Besluit naamgeving van 21 december 1959.

De laan ligt deels in Oranjewoud en deels in Mildam en komt zonder naam reeds voor op de kaart van Schotanus/Halma van 1718. Op deze kaart staat de molen, waaraan de laan haar naam te danken heeft, aan de oostzijde van de laan vlak bij Mildam.

OOSTINGWEG, BIERUMA

Zie bij “Bieruma Oostingweg”.

PARKWEG

Verbinding van de “Koningin Julianaweg” met de “Binnenweg”, tussen de “Van der Sluislaan” en de Rijksweg 32. Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

De weg geeft vanuit het zuiden toegang naar het recreatiepark ‘Ten Woude’.

PIETER HERINGA CATSLAAN

Verbinding tussen “Prins Bernhardweg” – bij de openbare lagere school – met de “Koningin Julianaweg”. Besluit naamgeving van 17 maart 1949. Werd voorheen onofficieel “Catslaan” genoemd.

Mr. Pieter Heringa Cats werd geboren te Leeuwarden op 14 november 1823 en overleed kinderloos te Oranjewoud op 21 augustus 1880. Hij was een zoon van een rijke koopman uit Leeuwarden. Toen zijn vader overleed kwam hij reeds jong in het bezit van een groot vermogen. De tweede man van zijn moeder – Mr. O.R. van Andringa de Kempenaer, woonde op ‘Jagtlust’ te Oudeschoot – heeft dit voortreffelijk voor hem beheerd. Waarschijnlijk als attentie voor zijn stiefvader noemde hij het buiten, dat hij in 1855 te Oranjewoud stichtte ‘Klein Jagtlust’. Zijn erfgenaam was zijn neef Mr. J. Bieruma Oosting. Deze moest echter grote legaten uitkeren. Drie leden van het personeel (waar onder A.R. Uhl, rentmeester, wonende aan de westzijde van de onderhavige laan) kregen elk f. 100.000,– en ieder lid van het personeel, dat een zoon naar hem Pieter noemde kreeg f. 10.000,–. Verder kregen de bewoners van hem toebehorende huisjes welke minder dan f. 2000,- waard waren; of waar hij f. 2000,– “ voor over had”, deze cadeau.

Mr. Pieter Heringa Cats is raadslid van Schoterland geweest van 1877 tot 1880.

De laan komt zonder benaming reeds voor op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718.

POLSINGEL

(vervallen) Oude onofficiële benaming van de “Lollius Ademalaan”.

PRINS BERNHARDWEG

Vanaf de “Koningin Julianaweg” in bijna oostelijke richting tot “De Blocq van Scheltingaweg”/”Krukmanslaan”. Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

Deze weg was tot 19 maart 1962 het oostelijk deel van de “Koningin Julianaweg”.

PRINSES BEATRIXLAAN

De noord-oostelijke, ongeveer hoefijzervormige, zijlaan van de “Koningin Julianaweg”, in het Bungalowpark ‘Woudzoom’. Aangelegd in 1962. Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

PRINSES IRENELAAN

Verbinding tussen de “Prinses Beatrixlaan” en “Koningin Julianaweg” in het Bungalowpark ‘Woudzoom’. Aangelegd in 1962. Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

PRINSES MARGRIETLAAN

Zijtak van de “Koningin Julianaweg” via fietspad verbinding (“Tussenpad”) met de “Lollius Ademalaan” in het Bungalowpark ‘Woudzoom’. Aangelegd in 1962. Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

PRINSES MARIJKELAAN

Zuid-oostelijke zijtak van de “Prinses Margrietlaan”, in het Bungalowpark ‘Woudzoom’. Aangelegd in 1962. Besluit naamgeving van 19 maart 1962.

PRINSES WILHELMINAWEG

Zie bij “Koningin Wilhelminaweg”.

SCHELTINGAWEG, DE BLOCQ VAN

Zie bij “De Blocq van Scheltingaweg”.

SKEANDYK

(vervallen) Onofficiële benaming voor de weg ook wel “Skeansingel”, die in 1949 officieel “Albertine Agnesweg” werd genoemd.

SOPHIA HEDWIGLAAN

In het uitbreidingsplan Oranjewoud-noord van de “Maria Louiselaan” in ongeveer zuidoostelijke richting en evenwijdig aan de “Cissy van Marxveldtlaan” en doodlopend op een keercirkel. Besluit naamgeving van 7 april 1997.

De straten in dit gebied zijn genoemd naar vrouwen en dochters van voormalige Friese stadhouders. In dit geval de vrouw van Ernst Casimir.

STIRUMWEG, VAN LIMBURG

Zie bij “Van Limburg Stirumweg”.

STRAATWEG

(vervallen) Onofficiële benaming. Werd in 1948 “Koningin Julianaweg”.

TJAARDA’S LAAN

Vanaf hotel Tjaarda bij de “Bieruma Oostingweg” in zuid-oostelijke richting tot de “Tjeerd Roslaan” onder Oudeschoot (ter hoogte van de boerderij ‘Eikenhof’). Besluit naamgeving van 21 december 1959.

Bij genoemd raadsbesluit werd de naam “Tjeerd Roslaan” voor dit gedeelte laan gewijzigd. Aan het advies van de Straatnamencommissie van 6 november 1959 wordt het volgende ontleend: “Tenslotte vestigen wij uw aandacht op de onlangs bij notariële koopovereenkomst met de heer A.W. Tjaarda vastgelegde verplichting voor de gemeente om het gedeelte van de “Tjeerd Roslaan” vanaf hotel Tjaarda tot de boerderij ‘Eikenhof’ (op de hoek van de weg) te Oudeschoot officieel te herdopen tot “Tjaarda’s laan” (welke naam dit laangedeelte vroeger onofficieel reeds had).

De gehele laan, grotendeels liggende onder Oudeschoot werd bij raadsbesluit van 17 maart 1949 Tjeerd Roslaan genoemd. Nadat de raad aan het eerder aangeduide gedeelte van de laan de naam “Tjaarda’s Laan” zal hebben gegeven zal de naam “Tjeerd Roslaan” voor het overige deel blijven bestaan”. Op 16 februari 1882 (besluit no. 97) verleenden burgemeester en wethouders van de voormalige gemeente Schoterland, krachtens de Drankwet van 1881, een vergunning aan Willem Tjaarda, logementhouder te Oranjewoud, voor de beide beneden-vertrekken, de bovenvertrekken en de koepel van en bij zijn logement, plaatselijk gemerkt Oranjewoud 236.

Willem Tjaarda werd geboren te Weidum op 1 april 1845 en overleed te Oranjewoud op 16 mei 1910. Blijkens het bevolkingsregister had hij zich op 22 oktober 1881 te Oranjewoud gevestigd, komende van Weidum. B&W schreven de vergunning bij besluit van 25 april 1910, no. 5 – krachtens Koninklijk Besluit van 15 april 1910, no. 32 – over op naam van Andreas Tjaarda, zoon van Willem Tjaarda, eerdergenoemd. Andreas Tjaarda behield de vergunning op zijn naam tot 25 juli 1957. Vader en zoon hebben de op zo’n fraai punt gelegen inrichting (hotel, café, restaurant) gemaakt tot één van de bekendste en best geoutilleerde “uitspanningen” in de provincie, dit mede door de uitbreiding die ze er in de loop der tijd aan hebben gegeven.

De onderhavige laan, was eigendom van de heer A. Tjaarda en werd ook zo genoemd. In 1959 heeft hij ze aan de gemeente verkocht onder de eerder vermelde voorwaarde, dat de oude naam in ere zou worden hersteld. De gehele laan, vanaf het tegenwoordige hotel tot Oudeschoot komt zonder naam reeds voor op de kaart van Schotanus/Halma van 1718.

Op de gemeentekaart van Eekhof van 1848 wordt de laan aangeduid met de naam “Tjeerd Rosse-Laan”.

Staande op de Tjeerd Roslaan, met in de verte (zicht naar het oosten) de woning ‘Eikenhof’ in de bocht.

TOLHUISWEG

Van het einde van de “Burgemeester Falkenaweg” bij de “Koningin Julianaweg” in ongeveer zuid-oostelijk richting tot de “Koningin Wilhelminaweg” (bij Blauhûs). Besluit naamgeving van 4 augustus 1949.

De “Tolhuisweg” is een gedeelte van de oude rijksweg Leeuwarden – Zwolle. De rijwielpaden werden aangelegd in 1952/53. De oostelijke sloot langs de weg werd toen gedempt. Het westelijk rijwielpad werd in 1963 vervangen door een secundaire weg. De weg is in 1996 gerenoveerd.

Het rijkstolhuis stond vóór 1842 op een terrein, dat nu behoort tot de tuin van ‘Blau Hûs’ (voormalige verpleeginrichting nu kantoor van ingenieursbureau Oranjewoud) en is toen verplaatst naar het beginpunt van de Koningin Julianaweg” (eindpunt “Burgemeester Falkenaweg”). Tussen 1920 en 1930 is het afgebroken, omdat het, het moderne verkeer in de weg stond. Vlak daarnaast – aan de overzijde van de toenmalige Oranjewoudster zandweg, thans “Koningin Julianaweg” – stond het particuliere tolhuis voor die weg. Dit huisje staat er nog en is bekend door zijn pilaren. Beide tollen zijn in de negentiger jaren van de 19e eeuw opgeheven.

TÚNKERIJ, DE

Zie bij “De Túnkerij”.

VAN BIENEMALAAN

Liggende in het verlengde van de “Lollius Ademalaan” vanaf de “Koningin Wilhelminaweg tot huize Veenwijk te Oudeschoot. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

In de volksmond voorheen “Kerklaan” geheten. De laan ligt deels in Oranjewoud en deels in Oudeschoot. De familie Van Bienema had hier vroeger veel landerijen en bossen in eigendom. In 1763 bouwde een lid van deze familie het buiten ‘Veenwijk’, nu de ‘Julia Jan Woutersstichting’. In Oranjewoud, nabij het zogenaamde ‘Bienema’s bergje’ (of ook wel ‘Het Woutersbergje’) ligt in een afgescheiden deel van het bos een grafkelder van de familie Van Bienema.

Een klein gedeelte van deze laan komt zonder benaming reeds voor op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718. Op de kaart van Eekhof van 1848 komt de laan, eveneens zonder benaming, geheel voor.

Het huisje waar Jonkman zijn tuinderij had... Nu 'Heidewoud'.

VAN DER SLUISLAAN

Lopende van de “Binnenweg” in ongeveer zuid-oostelijke richting tot de “Koningin Julianaweg”. Verhard in 1955. Besluit naamgeving van 15 mei 1936.

Genoemd naar Jan van der Sluis, die boer was in het oude boerderijtje aan deze laan en die zijn land als bouwterrein heeft verkocht. Hij werd geboren op 1870 en overleed in 1958. De laan komt (zonder naam) reeds voor op de gemeentekaart van Eekhof van 1848.

VAN EIJCKLAAN

(vervallen) Onofficiële benaming voor de huidige “Lollius Ademalaan”.

VAN LIMBURG STIRUMWEG

Van huize ‘Oranjestein’ (brug bij “Lindelaan”) in ongeveer noordelijke richting tot de “Woudsterweg” bij ‘de Kom’. Besluit naamgeving van 17 maart 1949.

Charles Louis Adrian Just, Graaf van Limburg Stirum is vele jaren bewoner van Huize Oranjewoud geweest (1910-1932) en heeft zeer veel gedaan om de productiviteit van de Schoterlandse bodem te verhogen door landontginning en het bouwen van boerderijen. De onderhavige weg was vroeger zijn eigendom. Hij werd geboren te Zwolle op 7 januari 1877 en overleed te Oranjewoud op 22 maart 1931. Hij was luitenant der infanterie te Leeuwarden in garnizoen toen hij in 1901 te Heerenveen huwde met Maria de Blocq van Scheltinga.

Toen hij uit de militaire dienst ging (ongeveer in 1907 of 1908) liet hij het huis ‘Prinsenhof’ bouwen, nabij hotel Tjaarda, hetwelk hij betrok. Omstreeks 1910 liet hij huize ‘Oranjewoud’ restaureren, ging dat bewonen en verhuurde ‘Prinsenhof’. Vooral in het Schar bij Mildam heeft hij veel heide doen ontginnen; de door hem gestichte boerderijen hebben alle in hoofdzaak hetzelfde model.

De weg komt zonder benaming reeds voor op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718.

VAN MARXVELDTLAAN, CISSY

Zie bij “Cissy van Marxveldtlaan”.

VAN SCHELTINGAWEG, DE BLOCQ

Zie bij “De Blocq van Scheltingaweg”.

WOUDZOOM, BUNGALOWPARK

Zie bij “Bungalowpark Woudzoom”.

WOUDSTERWEG

Vanaf ‘de Kom’, (aansluitend op de “Van Limburg Stirumweg”) in noordelijke richting tot “Het Meer”. Besluit naamgeving van 30 oktober 1951.

De weg ligt deels in Heerenveen deels in Oranjewoud. De benaming “Woudsterweg”, is reeds sinds 1875 in gebruik. Daarvoor werd de naam “Prinsenlaan” gebruikt.

De weg komt nog niet voor op de gemeentekaart van Schotanus/Halma van 1718, wel op die van Eekhof van 1848, maar zonder benaming.

De Woudsterweg van Oranjewoud naar Beneden Knijpe - 1963

WILHELMINAWEG, KONINGIN

Zie bij “Koningin Wilhelminaweg”.

WILHELMINALAAN

Onofficiële naam voor de laan welke de “Koningin Julianaweg” (tegenover de “Emmalaan”) verbindt met de “Tjeerd Roslaan” te Oudeschoot.