DE KONINGIN WILHELMINAWEG

ANNO 1948 – 1962 – 1963

STICHTING ORANJEWOUD HISTORIE

DE GESCHIEDENIS VAN DE KONINGIN WILHELMINAWEG

De Koningin Wilhelminaweg is de oudste ontsluitingsweg naar Oranjewouden loopt van de hoek Tolhuisweg/Marktweg in oostelijke richting tot het ontmoetingspunt met de ‘Koningin Julianaweg’, in Oranjewoud, de plek waar beeldhouwer Anne Woudwijk in 1990 ‘Sprong van de ree’ uit enorme stenen heeft gehouwen.

Besluit naamgeving van 6 september 1948, 19 maart 1962 en 22 april 1963.

De Koningin Wilhelminaweg

Deze weg heette vóór 1948 Grindweg en ligt deels in Heerenveen en deels in Oranjewoud. In 1931/1932 werd de weg verbreed en van een Macadam ‘halfverharding’ voorzien. Hierdoor werd de weg in de volksmond “De Geruisloze” genoemd. Lees meer…

Een verdere verbetering vond plaats in 1956/1957. Bij raadsbesluit van 19 maart 1962 werd het oostelijk deel bij de Koningin Julianaweg gevoegd.
De grindweg vormde de oude verbinding met Oranjewoud en komt als landweg reeds voor op een kaart van Schoterland van C. Schotanus uit 1664. In die tijd heeft naar alle waarschijnlijkheid op de huidige locatie van Hotel Tjaarda, het tweede huis (vakantiewoning) van Jhr. Gerryt van Sickingha gestaan. Deze woning waar de fam. zomers verbleef, valt in het niet bij de buitens die meer dan drie eeuwen geleden in het Schoterwoud onder Oudeschoot verrezen. In die tijd was er nog geen sprake van uitgebreide bossen maar een groot deel van het omliggende gebied bestond uit heidevelden, met zandverstuivingen en hier en daar wat vliegdennen en berken struweel. Op een aantal plaatsen, in de nabijheid, stond enkele kleine boerderijen met ontgonnen percelen, later opgekocht door Albertine Agnes. Mogelijk had de heer Sickingha vanuit zijn achtertuin naar het zuiden nog zicht op de Tjonger.

Het oostelijke deel van de Koningin Wilhelminaweg als je net de oversteek bij de hekken van de RW 32 had gemaakt.
De oversteekplaats met hekken in oktober 1984. Zuivelhuis De Jong werd toen gesloopt.

Naamgeving

Na het aftreden van Koninin Wilhelmina was de naam ‘Prinses Wilhelminaweg’ wel logisch, maar toch rees bij straatnamencommissie bezwaar. Men vond dat zij, die een mensenleven lang koningin was geweest, deze titel ook nu nog wel verdiende. Pas bij het raadsbesluit van 22 april 1963 werd ‘Prinses’ gewijzigd in ‘Koningin’ Wilhelminaweg.

Bij raadsbesluit van 19 maart 1962 werd met de aanleg van het uitbreidingsplan ‘De Woudzoom’ het oostelijk deel van de Koningin Wilhelminaweg richting Hotel Tjaarda bij de Koningin Julianaweg gevoegd.

Het tolhuis aan de Rijksstraatweg bij Blauhuis diende aanvankelijk voor een tol maar is later afgebroken en weer opgebouwd bij de 'Straatweg', vlak tegenover het witte tolhuis. In 1933 is het verdwenen. Bron: De Heerenveense Koerier 08-08-1949.

Zeer oude verbindingsweg naar Oranjewoud

Zoals eerder genoemd is de Koningin Wilhelminaweg, ooit een zandweg, een zeer oude verbinding naar Oranjewoud. Deze  doorlopende weg gaat via Oranjewoud naar Katlijk in oostelijke richting en sluit aan op de Schoterlandseweg. Uiteraard was er toentertijd nog weinig verkeer. Met regelmaat kwam de postkoets langs, maar voornamelijk voetvolk en boerenwagens maakten gebruik van deze verbinding.

Bij het “kruispunt” Wilhelminaweg en Rijksstraatweg (de huidige Tolhuisweg/Marktweg) stond een tolhuis op de plaats waar nu Blau Hûs staat, het huidige kantoorpand van de Antea Group.

Gaand in de richting Konining Wilhelminaweg zag men richting het zuiden, op een afstand van circa honderd meter, de korenmolen van Oudeschoot staan. Lees meer… Deze stond tegenover het huidige appartementencomplex, naast ‘De Nijhorst’, het huidige scheepvaartkantoor van de firma Holwerda aan de Marktweg.

Toen de Friese historicus W. Eekhof in 1840 vanuit Heerenveen Oranjewoud bezocht, kwam hij langs deze zandweg, die hij noemde ‘de rijweg van het Woud’ en ‘een der hoofdbinnenwegen van Friesland’. Het gebied noordelijk van de Koningin Wilhelminaweg, met de huidige straten Brouwerslaan, Altenalaan en Appelhof bestond nog voornamelijk uit onontgonnen heide.

Circa 500 meter vanaf het kruispunt bevond zich aan de noordkant van de Koningin Wilhelminaweg een loswal, waar de Ademawijk eindigde. Deze wijk is vernoemd naar de opdrachtgever van de gegraven watergang, dhr. Loo Adema, bewoner van ‘Klein Meerzicht’. Deze wijk stond rechtstreeks in verbinding met de Schoterlandse Compagnonsvaart. De laad- en losplaats aan de Koningin Wilhelminaweg diende voornamelijk voor de aanvoer van goederen, zoals turf en bouwmaterialen en afvoer van o.a. hout uit het bos van de fam. Bienema en later de fam. Wouters, wonende op ‘huize Veenwijk’ aan de Tjeerd Roslaan.

De Rijksweg 32

Begin vijftiger jaren werd Rijksweg 32 aangelegd. Hierdoor werd de oude straatweg, die ook dwars door Heerenveen (de Dracht) liep, van het toenemende verkeer ontlast. Dit betekende voor de Koningin Wilhelminaweg een obstakel. Het motorisch verkeer werd verplaatst naar de noordelijker gelegen Koningin Julianaweg. Er werden hekken geplaatst, zodanig dat er alleen nog fietsers en wandelaars langs konden.

Met het toenemen van het verkeer werd dit een erg gevaarlijke oversteek. Een aantal Wâldsters zijn op deze plaats verongelukt.

De aanleg van de rijksweg had ook gevolgen voor het dorp Oranjewoud. Bij gemeentebesluit werd het westelijk deel aan Heerenveen toegevoegd, terwijl het oostelijk deel de naam Oranjewoud bleef houden.

Halverwege de jaren negentig werd Rijksweg 32 verdubbeld. Hierdoor verdwenen weer enkele panden aan de Koningin Wilhelminaweg. Onder anderen het winkelpandje van melkboer de Jong, gelegen aan de oostkant van de weg werd gesloopt. Met het verdubbelen van de rijksweg kwam de gevaarlijke oversteek te vervallen. Met veel moeite, vanwege het kostenaspect, is er toch een fietstunnel aangelegd. Plaatselijk Belang Oranjewoud heeft zich hiervoor ingespannen zoals blijkt uit onderstaande krantenartikelen.

ORANJEWOUD - De tunnel onder de rijksweg 32 door bij de Koningin Wilhelminaweg in Oranjewoud is voor de helft klaar. Ze vervangt straks de huidige oversteek. De tunnel, die f2 miljoen kost, is alleen bedoeld voor fietsers en voetgangers. Het bouwwerk is vrouwvriendelijk vorm gegeven: geen enge, donkere, lange tunnelbak, maar een brede, lage, wat open onderdoorgang. De breedte van de tunnel is krap 10 meter. De lengte is zo'n 40 meter. De tunnel verbindt de Van Bienemalaan in Oranjewoud met het Fluwelenlaantje in Heerenveen-Zuid.

Zorg en Nijverheid aan de Wilhelminaweg

In de vijftiger en zestiger jaren was er aan het begin van de Wilhelminaweg ‘Blau Hûs’, de voormalige woning van de familie Taconis.
Oprichtster was mevrouw Anna Schotanus. Het huidige verpleeghuis is naar haar vernoemd. Anna Schotanus woonde in ‘de Zonnehof’, een klein landhuis aan de Koningin Julianaweg. Ook deze woning moest plaats maken voor de aanleg van de Rijksweg 32. Lees meer over Blau Hûs…

Aan de zuidzijde van de Wilhelminaweg, op circa 100 meter vanaf de kruising met de Marktweg, was de fa. G.H. Nijdam Schaatsen gevestigd. Lees meer…

Naast enkele boerderijen, waaronder varkensmester en paardentrainer Douma, waren er in de vijftiger en zestiger jaren nogal wat winkeltjes en ambachtslieden aan de aan de Koningin Wilhelminaweg gevestigd. Zo was er een kruidenierswinkel (mevrouw Sijtsma), een melkboer met winkel aan huis (de Jong), een kapper (Abma), een fietsenmaker (Koning) en de tuinderij van Geale de Vries. En dan was er nog de smederij van Bernhard de Jong en het klompenwinkeltje van mevr. Bouwhuis.

Van al deze middenstanders rest ons – als in zoveel dorpen uit die tijd – alleen de herinnering.

Smid Bernhard de Jong met zijn knecht Thijs Zwolle in 1959

Tips of meer informatie?

Graag! Uw bijdrage is zeer welkom. Neem contact met ons op.