Elk jaar gedenken en herdenken we hen die vielen als gevolg van de Duitse terreur gedurende de tweede wereldoorlog. Natuurlijk vragen we ons af hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren. Hierbij denk ik vaak aan het lot van de Joden – waarom moest dit volk zo lijden? Elk jaar rondom 4 en 5 mei wordt hier weer veel aandacht aan gegeven door TV en pers.
STICHTING ORANJEWOUD HISTORIE
MIEKE SCHREGARDUS
Destijds, 75 jaar geleden, was het rustig in Oranjewoud, maar toch gebeurde hier wel het een en ander. Zo waren de bossen van Oranjewoud het oefengebied voor het Duitse garnizoen dat in Heerenveen gelegerd was. Een commandant heeft hier een keer een deserteur doodgeschoten. Deze werd ter plekke in het bos begraven; tot 1978 was dit zijn laatste rustplaats.
Lekker naar Tjaarda
Ook een koerierster die aan een controle dacht te ontsnappen wachtte eenzelfde lot. Ik kan me nog herinneren dat wij voor ontspanning naar de prachtige speeltuin van Hotel Tjaarda mochten, als je daar was dan vergat je alle oorlogsellende. Op mooie zondagen zat het terras vol met Duitse soldaten, daarom ging de ronde dat Andreas Tjaarda pro-Duits was. Bij mijn weten heeft hij nooit iemand verraden, hij wilde alleen maar de kost verdienen. Toch werd Andreas Tjaarda veroordeeld door een tribunaal. Op de avond van 14 april 1945 werd hij opgehaald en in een open vrachtwagen naar een interneringskamp in Hemrik gebracht. Een veroordeling volgde; de uitspraak was f 10.000 boete en tien jaar niet mogen stemmen. Maar ook het dorp Oranjewoud strafte hem, Tjaarda werd geroyeerd als lid van De Heidebloem en men ging elders vergaderen. Ook verloor hij het recht om als bondshotel te fungeren.
Kerkhof van Brongergea
We maken even een stap van Tjaarda naar het kerkhof van Brongergea. Omdat op dit pittoreske kerkhofje familie van ons ligt begraven, bezoeken wij deze plaats nog wel eens. Elke keer word ik weer geboeid door de grafsteen met het opschrift:
HIER RUST ONZE LIEVE MIEKE; GEVALLEN DOOR DUITSE TERREUR
Wie was Mieke?
Op de grafsteen staat: gevallen door Duitse terreur. Dan wordt je nieuwsgierigheid gewekt en wil je toch het verhaal weten dat hierachter schuilgaat. Uit de overlijdensakte blijkt dat te Oranjewoud op 12 april 1945 om achttien uur en dertig minuten is overleden Henriëtte Maria Schregardus, oud 22 jaar, wonende te Waalre en gehuwd met Johannes Buijtendorp.
Mieke kwam uit een NSB- familie: haar vader was NSB-burgemeester in Overijssel en zij was actief lid van de Hitler Jugend. Zij was met haar ouders gevlucht voor het oprukkende Canadese leger en had een veilig heenkomen gezocht bij Hotel Tjaarda, waar ze sinds 7 april logeerden. Persoonlijk denk ik dat ze meer beducht waren om kaalgeschoren te worden door de Binnenlandse Strijdkrachten. Of voor mishandeling door dorps- of stadsgenoten en een directe veroordeling.
Net toen de familie voor in de serre zat was er reuring op straat. Een Duitse soldaat bracht een Heerenveense arrestant op, de melkboer en latere rijschoolhouder Sietse Bosscha. De nieuwsgierigheid van achter het raam werd door de felle nazi-militair niet op prijs gesteld. Hij schoot met scherp door het raam. Mieke werd dodelijk getroffen. Haar stoffelijk overschot werd op de platte kar van een plaatselijke boer naar het kerkhof van Brongergea gebracht en daar bijgezet. Het graf is geadopteerd door een buurtbewoner.