Er moest een nieuw zwembad komen, maar het zou nog tot 1930/1931 duren, voordat met de daadwerkelijke bouw begonnen kon worden.

Aanvankelijk dacht men dat een budget van ƒ4.000 voldoende zou zijn, maar toen men met de bouw begon in 1930 was het opgelopen tot ƒ30.000. De Spaar- en Voorschotbank te Heerenveen was bereid de vereniging een lening van ƒ30.000 te vertrekken en de gemeenteraden van Schoterland en Ængwirden besloten de rente en aflossing daarvan te garanderen, Schoterland voor 2/3 deel en Ængwirden voor 1/3 deel. In de tussenliggende tijd, was de ijsclub Oranjewoud genegen gebleken om een deel van hun ijsbaan af te staan voor de bouw van het nieuwe zwembad. Want voorheen liep de waterplas daar, een mooi stukje natuur, ontstaan door de ontgronding ten behoeve van de begraafplaats tot aan het voetpad naast de vogeltuin van Tropenfauna.

Toen kon men eindelijk overgaan tot aanbesteding.

In 1932 opende burgermeester Falkena het “Natuurbad Oranjewoud” met een ruk aan het douchekoord

Architect

Het zwembad is ontworpen door architect Wierda uit Heerenveen, die laten ook voorzitter zou worden van het bestuur van het zwembad.

Aanbesteding

In Hepkema’s Courant van 29 december 1930 staat:

Het bestuur van de „HEERENVEENSCHE BAD- EN ZWEMINRICHTING” zal trachten aan te besteden, behoudens nadere goedkeuring, de bouw van een Zweminrichting met het maken van de nodige bassins en bijkomende werken, op een vrij terrein te Oranjewoud.

Bestek en tekeningen zijn te bekomen ten kantore van den Architect C. J. Wierda, Fok 55 te Heerenveen, tegen betaling van f 5,– per stel.

De aanbesteding zal plaats hebben den 7 Januari 1931, ’s avonds 7 uur, in het café “Paul Kruger” te Heerenveen.

Het bestuur der Heerenveensche Bad- en Zweminrichting.

Bouw

De bouw van het zwembad werd gegund aan de aannemersfirma L. van der Meulen en Zn. uit Heerenveen. Het mocht een wonder heten, dat een degelijk werk in zwarte crisistijd tot stand kn komen. Ideaal was het blijkbaar nog niet wat in 1935 zijn verschillende vebeteringen aangebracht. Bij de uitvoering van de bouw werden jonge werklozen uit de gemeenten Aengwirden en Schoterland ingezet. Dit project was een koopje; de jong werkers kregen f 2,50 voor werkweken van 37 1/2 uur maar het was dan ook meteen ook een leerproject voor deze jonge mensen. Het werk stond onder leiding van de heer Woltman, leider van “de ontwikkelings- en ontspanningscursus voor jeugdige werklozen”.

Technische details van het zwembad

De afmetingen van het bad 50 meter bij 75 meter, verdeeld in drie bassins, ieder bassin was 50x 25 meter. Het diepe bassin was 2,70 meter diep, bij de springtoren was de diepte 3,25 meter. Het middelste bassin had een diepte van 1,40 meter en het kinderbassin was 60 cm diep.

Naast de bergplaats links waren (voor de vrouwen en meisjes) resp. de toiletten gesitueerd, 24 kleedkamertjes, een bergplaats voor te verhuren zwemkleding e.d., een zij uit- en -ingang, de directiekamer, weer een toegang, de badknechtkamer, het gebouwtje met de pomp voor waterverversing, naar rechts (voor de mannen en jongens) weer 24 kleedkamertjes, een toilet, 1 gezamenlijke kleedruimte voor 12 kinderen. Dit waren de zgn. ‘kalverhokken’, waar je je als kind gezamenlijk moest omkleden. Maar wanneer je eenmaal twaalf jaar was geworden mocht je je in de kleedhokjes omkleden, zo was de ongeschreven regel. De kleedkamertjes waren 1,10 meter breed en 1,50 meter diep, eenvoudig maar solide ingericht.

Aan de noordzijde, tegen het ondiepe bassin, bevond zich in het water een schutting met handsteunen, waardoor het mogelijk was, dat een onderwijzer zwemonderricht kon geven aan een klas kinderen. Aan de oostkant van het diepe bassin stond de springtoren en aan de westkant, tegen het verhoogde looppad, een springplank.

Openingstijden en tarieven

Aan de achterkant van de kleedkamertjes, aan den westzijde buiten het zwembad, was een overkapping die gelegenheid bood tot stalling van een paar honderd fietsen. Aan den noordkant van het bassin is een dijk van 2,50 meter hoog, 50 meter lang en 18 meter breed, met een zachte glooiing, bedoeld als z.g. strand, waar men kan zonnebaden. Om het hele bassin was een schutting geplaatst.

Het pompje voor waterverversing verplaatste 1½ kuub water per minuut. Wanneer men b.v. 10 cm. wilde verversen, dan moest het pompje ongeveer zes á zeven uur draaien. Uit het achterdeel van de plasvan het bassin (de ijsbaan), door een dijk gescheiden, kon dan via een cokesfilter weer fris water toestromen. Het bassin vroeg plm. 4.000 m3 liter water, terwijl de achter de zwembad gelegen plas nog over plm. 8.000 m3  water beschikte Dit water was van de Friese boezem afgescheiden, zodat geen verontreiniging kon plaats vinden.

Opening

Op 26 mei 1931 – het was zonnig en warm lenteweer – werd het zwembad geopend, met o.a. de inspecteur der Volksgezondheid dr. De Waal, de propagandist van den Nederlandsche Zwembond de heer Biet, de burgemeesters en wethouders van de gemeenten Schoterland en Ængwirden met diverse raadsleden, besturen van andere zwemverenigingen, het bestuur der Gemeentelijke Commissie voor Lichamelijke Opvoeding en vele anderen.

Badmeester Yde de Vries en zijn zoon stopten in 1939 en in 1938 trad J.H. Schuiveling in dienst als badmeester-instructeur, een functie die hij 37 jaar zou vervullen.

Advertentie uit 1941

Hij vertelde dat, toen hij badmeester werd de entreeprijs 25 cent bedroeg. Toeschouwers moesten een dubbeltje neertellen, terwijl een leskaart ƒ1,50 kostte. De leskaart gaf recht op zes lessen per week, het hele seizoen lang.

Het natuurbad was populair, het stond bekend als een van de beste van Friesland. “Er waren dagen dat het bad door 2.000 mensen werd bezocht”, aldus Schuiveling, maar de accommodatie was hier niet op berekend. Er was te weinig kleedruimte; in sterk bezette uren moesten we soms zeven man in één kleedhokje drukken. Natuurlijk niet allemaal tegelijk maar er hangen dan wel zeven stel kleren in één hokje en de een moet op de ander wachten”.

Er wordt gewerkt aan hulp van badmeester Schuiveling

“Het was mooi water”, zegt de heer Schuiveling. “En dat terwijl het niet werd gezuiverd zoals dat tegenwoordig gebeurt. Het uit de nabije sloten afkomstig water werd regelmatig doorgepompt en verder moest ‘natuurlijke zuivering’ (de woorden zijn van onze gewezen badmeester) door de zon maar voldoende zijn. En dat was het ook. Schuiveling weet zich nog te herinneren dat er eens een arts op bezoek was die, alvorens soepel in het water te duiken, liet weten dat er met water niets loos was. Van verwarmt water was nog geen sprake, de lessen werden soms gegeven met een watertemperatuur van zestien graden.

Na de sluiting van het bad in 1969 verhuist Schuiveling mee naar het nieuwe zwembad en neemt in 1975 afscheid als badmeester. Hij werd bij die gelegenheid koninklijk onderscheiden.

Nieuw zwembad

Het bad kon het technisch niet meer aan de eisen des tijds voldoen. Begin jaren zestig werd er over de aanleg van een nieuw zwembad gesproken.

Er werd een bijeenkomst in café Oord belegd. Er moest door de bevolking 30.000 gulden bijeen worden gebracht, zijnde vijf procent van de kosten voor nieuwbouw.

Via een huis-aan-huis collecte kwam het bedrag op tafel en enkele jaren later kon het nieuwe zwembad worden geopend.